Lòng tin

I

- Các đồng chí rõ chưa?

- Rõ!

Toàn đại đội trả lời đánh rầm một tiếng. Lệnh giải tán. Khu rừng từ nãy trang nghiêm bỗng xôn xao: tiếng người ồn ào, tiếng chân rậm rịch, tiếng lưỡi lê, xẻng cuốc va nhau, tiếng lá khô sột soạt. Từng lớp người vẫn cứ thấp thoáng chen lẫn với những thân cây màu nâu mốc. Lúc ấy đã về chiều, trời đầy mây xám; khu rừng âm u, xôn xao rung chuyển lên như muốn cử động. Nhưng chỉ một lúc sau, rải rác khắp gốc cây, lại từng tốp từng tốp các chiến sĩ ngồi quây với nhau, nơi ba người, nơi năm người. Tiếng ồn ào chuyển thành một tiếng rì rào chạy tỏa khắp nơi. Rừng thôi rung chuyển, vẫn âm u.

Tý kéo Cẩm, Vinh Sinh ra một gốc cây:

- Các cậu nghe rõ chưa? Thế là B ta lại vinh dự nhất Đại đội đấy. Anh Trung đội vừa hội ý tiểu đội trung liên chia đôi tổ ra theo sát tiểu đội đầu cầu vào đầu tiên đấy. Này, nếu tớ và Vinh “củ” cả thì Sinh bắn, theo sát nhau nghe chưa? Cẩm chưa bắn được nhỉ?”.

Cẩm nhìn trộm Tý, anh tiểu đội phó “đã đánh 5 trận lớn, không kể những trận tẹp nhẹp, đã được Huân chương Chiến sĩ hạng Nhất”, lại nhìn trộm Vinh, Sinh, Cẩm thấy Tý bàn chuyện “củ” như chuyện đi chợ. Cẩm bỗng chờn chờn, nghĩ lại mấy tháng qua.

Hôm từ giã làng ra đi, sao mà hăng, vui thế. Cẩm là một thanh niên, nhà đủ ăn, vừa đi học vừa làm ruộng. Làng Cẩm chưa biết mấy đến chuyện đánh nhau, chỉ thỉnh thoảng mít-tinh, kỷ niệm, nghe thông tin chiến thắng, mới phải chạy máy bay có vài lần. Đoàn Cẩm đi đầu quân có 12 người, phụ nữ ra tiễn đầy đình làng. Thầy mẹ Cẩm cho Cẩm nhiều tiền, không ra tiễn. Cẩm biết mẹ Cẩm khóc, nhưng ra tới đình, Cẩm được cử là đại biểu đoàn “chiến sĩ” lên hứa với dân làng “ra đi quyết lập công”, lúc ấy Cẩm lại hăng lên nói rất khá. Khi đi Cẩm thấy thèn thẹn với chữ “chiến sĩ”. Hôm ấy cả Tú ra tiễn. Tú không tặng riêng Cẩm quà nhưng Tú có tham gia việc thêu khăn mặt tặng chiến sĩ.

Thấm thoát Cẩm đã tập được hai tháng và ra đơn vị chiến đấu đúng dịp thu đông, địch đánh lên Hòa Bình. Thế là bây giờ Cẩm sắp ra trận đấy. Cẩm là chiến sĩ thật rồi đấy. Nhưng… không biết nó ra làm sao?

Tiếng anh Hội nói ban nãy còn văng vẳng bên tai Cẩm:

- Trận này nhiều khó khăn lắm, nhưng trận này cũng là một vinh dự lớn cho chúng ta, vì trận này quan hệ tới toàn chiến dịch. Các đơn vị bạn chúng ta đã thắng lớn ở Phát Diệm, Bắc Ninh, Chợ Bến, Tu Vũ, đường số 6 và sông Đà. Chúng ta cũng đã góp một phần không nhỏ. Nay đến lượt chúng ta, đặc biệt phải noi gương anh dũng của các chiến sĩ Tu Vũ… Vị trí chúng ta sắp đánh là một vị trí bị cô lập, tinh thần địch hoang mang, đã có hai thằng lính Đức ra hàng… nhưng chúng ta có nhiều khó khăn: một là đường hành quân xuất kích, hai là địa hình chiếm lĩnh trận địa, ba là giữ bí mật tiếp cận, xông vào ném lựu đạn, giật mìn ngay, không cần hỏa lực trợ chiến. Bí mật quan trọng nhất, giữ bí mật mà tiếp cận được là ăn…

Cẩm nhớ làm sao được hết. Cẩm chỉ hiểu láng máng, Cẩm còn mải nhìn anh Hội. Hôm nay anh Hội có vẻ hăng và cương quyết lắm, không như hôm nọ, còn có vẻ “có thể không đánh”. Hôm nay “thượng cấp đã quyết tâm”. Cẩm thấy trận này khó lắm, anh Hội mới nói nhiều thế. Chứ cái anh này Cẩm cho là ghê lắm. Mới tới đơn vị, Cẩm đã sợ, thấy anh ấy cứ nói phăng phăng, Cẩm lo lắm. Ra trận tiến thế nào? Bắn thế nào? Cái đồn cao là thế nào? Thấp là thế nào? Thằng địch nó ra sao? Cẩm không tài nào tưởng tượng ra được. Cẩm lại thấy nói “tải thương cũng khó”, Cẩm lại càng chợn, Cẩm nghĩ đến chết, Cẩm tự cho là không sợ chết, nhưng Cẩm tiếc nếu vừa mới ra đã bị chết ngay.

- Chắc cậu Cẩm lại lo chưa biết đánh đấm ra sao phải không?

Tiếng Tý oang oang làm Cẩm giật mình cười gượng. Sao Tý khéo biết đến tận gan lẫn ruột Cẩm thế. Cẩm nóng ran cả người, lúng túng chưa biết nói sao. Vinh bỗng hùng hổ:

- Anh Tý có biết không? Thằng Mỹ ở tiểu đội 2 vừa nghe phổ biến xong lên cơn sốt rét đùng đùng. Ăn tập mãi, đếch làm sao, sắp xuất phát lại sốt, sốt chó gì? Sốt sợ chết ý! Cậu Mỹ cùng lớp với cậu Cẩm đấy chứ gì?

Cẩm giận quá, hai chữ sợ chết nghe như chửi người ta ấy. Cẩm định cãi lại. Nhưng Tý đã lên tiếng:

- Cậu Vinh vớ vẩn chửa? Cậu đến hay chủ quan không điều tra kỹ. Cẩm khác, Mỹ khác chứ lỵ, biết đâu nó chả ốm thật – rồi quay sang Cẩm tươi cười: Cậu Cẩm có thắc mắc gì không?

Cẩm lại hết giận, trở lại những ý nghĩ miên man lúc nãy.

Tý lấy que vạch xuống đất giảng cho Cẩm nghe lúc chiếm lĩnh trận địa, lúc nhảy vào đồn phải làm những gì. Vinh, Sinh ra hiệu bằng cử động, Vinh kể lại chuyện Đông Khê, Sinh kể lại chuyện trận Ba Huyên. Kể ra Cẩm nghe cũng đã nhiều lần rồi. Nhưng lần này Cẩm nghe thấy hiểu thấm thía hơn. Và luôn luôn do Cẩm tưởng tượng lúc Cẩm vác hòm đạn chạy, nhảy, nằm. Từ ngày Cẩm được bổ sung vào tổ trung liên của Tý, Cẩm đã được Tý huấn luyện rất nhiều. Tuy vậy, Cẩm vẫn chưa yên lòng hẳn. Giá cứ từng thằng một đánh nhau, may ra Cẩm chưa quen nhưng có gan cũng còn đánh được. Đằng này, nào là đội hình, hỏa lực, xung lực… lung tung cả. Cẩm không thể hiểu cả. Đại đội đông như vậy, chạy vào đồn thế nào, gọi nhau, bảo nhau ra làm sao, lúc súng nó nổ như mưa rào? Lại còn cái tang đại bác, hôm nó mới nếm thử vài quả, nó nổ đến to, nghe ghê chết. Cẩm thấy Tý, Vinh, Sinh thì cứ nhởn nhơ coi như ai ném đất:

- Cứ công sự xong là phớt!!

Cẩm nghĩ đến “nhiệm vụ thanh niên trong lúc kháng chiến là phải hy sinh chiến đấu”. Cẩm nghĩ mình vì dân vì nước. Cô Tú cũng nhận chức lập công. Cẩm muốn hăng lên! Nhưng Cẩm lại hỏi:

- Thế vào trận tôi lạc các anh thì làm thế nào?

- Khó gì, cậu cứ bám lấy chúng tớ. Tớ chạy đâu, cậu chạy đấy. Tớ nằm, cậu cũng nằm, tớ bò, cậu cũng bò. Lúc tớ xung phong, cậu cứ hét thật to cho nó hăng. Lúc vào đánh cậu cứ nghĩ đến chuyện căm thù hôm nọ ấy – Bỗng Tý nói to lên: “Mẹ cha nó, mình không giết nó, nó cũng giết mình! Không đội trời chung được đâu! Cậu cứ nghĩ thế là được. À, nhưng cậu nhớ điều này quan trọng. Vào trận, cậu phải nhanh và nghe tớ làm ngay, hễ cứ lờ đờ như ở nhà là hỏng đấy. Làm tròn nhiệm vụ, cần nhất là phải cố gắng làm tròn nhiệm vụ”.

Cẩm thấy hăng thêm một chút, nhìn trộm Tý. Quái, sao cái cậu này nói chuyện chết cứ như ăn gỏi. Tuy nhiên Cẩm cũng có cái yên tâm là: theo sát hắn là được, hắn đánh 5 trận chả việc gì nữa là mình, lúc hắn mới vào bộ đội, hắn hơn gì mình?

“Tớ bảo gì cậu phải nghe ngay” – “mình không giết nó, nó cũng giết mình”. Hai câu ấy là đầy đủ lý lẽ để yên lòng Cẩm, làm cho Cẩm quý Tý, tin Tý thêm và cũng làm cho Cẩm hơi sợ Tý.

Cẩm đang định nói “được rồi các anh đánh được tôi cũng đánh được” thì Năm ở tổ 2 chạy sang:

- Anh Tý có lông gà cho xin thêm hai cái.

- Các cậu chuẩn bị thế à? Có cái món căn bản ấy mà cũng thiếu?

Vừa nói Tý vừa dướn người mở bao đạn móc ra một túm lông gà mái vàng óng, vừa chọn lấy hai cái đẹp vừa nói:

- Lần này cho, lần sau phải tự túc nhé, nhỡ tớ cũng vừa đủ thì các cậu tính sao? Các cậu Vinh, Sinh có cả đấy chứ?

- Có cả!

Năm chạy đi rồi, Sinh nói:

- Đấy cậu Cẩm xem chuẩn bị phải từng ly từng tý, xung kích họ cái thang, cái phên, gói mìn, chúng mình phải có lông gà, cái lọ dầu, cái bi đông, ít giẻ, không có thì khăn mặt chúng mình ấy. Phải cho đủ không có đang truy hỏa điểm mà tắc thì ốm đòn. À mai, súng ta lại không có áo súng đấy anh Tý nhỉ?

- Không lo tớ nghĩ rồi, lấy quần bọc lại!

- Nhưng làm gì có quần thừa?

- Lấy quần của mình.

- Thế anh mặc quần đùi à?

- Còn gì nữa!

Vừa lúc ấy, Hợp, trung đội trưởng đi qua.

- Các cậu còn gì chuẩn bị không? … Tý sắp sửa lại hội ý nhé. Anh Sắc triệu tập đấy.

Tý vội vàng:

- Thôi, các cậu về xem lại đạn nhá! Cẩm nhớ lấy lá chuối khô cho thêm vào hòm đạn. Hôm qua hành quân, hòm đạn của cậu còn kêu ghê lắm! À quên, Vinh, Sinh còn thắc mắc gì không? … Không hả, thế tốt, quyết tâm! Cậu Sinh làm lại hộ Cẩm cái lưới ngụy trang! Hai cậu xem lại giúp Cẩm kế hoạch lập công cho nó sát. Cứ như hôm qua bàn ấy. Còn của tớ thì “cụt tay trái không rời trận địa, còn bắn, cụt chân, còn hai tay còn bắn”. Trừ khi đi đứt cả hai chân lẫn tay. Mẹ kiếp, tớ chết cũng chưa hết thù kia các cậu ạ! … Thôi tớ đi. Tối về kiểm thảo, thông qua kế hoạch một lần cuối cùng nữa nhé. Cẩm cố lên đấy!

Tý vội vã đi, Cẩm nhìn theo cái ca-lô tím ngất nghểu của Tý, đôi chân rắn như bắp cày, ngón chân chìa ra cả chỗ rách của đôi giày đen bẩn nát. Tiếng lá sột soạt dưới chân Tý. Đôi vai áo vá chằng chịt, cái thắt lưng da sệ xuống một bên rung theo bước Tý. Cẩm thấy Tý oai lạ! Lúc ấy tiếng rì rào bớt đi dần. Rừng im lặng!

Vinh thầm nghĩ: “Lại họp Chi ủy đây! Ông Sắc triệu tập mà lỵ”.

Cẩm cũng hơi là lạ: “Sao anh Sắc chính trị viên lại cứ họp với cả tiểu đội phó?” Nhưng không dám hỏi.

* * *

Sắc tuyên bố lý do xong, Sâm mới đến. Sâm là một cán bộ trung đội mới ở Quân y về, vết thương trận đánh trước đã lành hẳn. Tý thấy thu thú, chuyến này lực lượng Đại đội có vẻ vững vàng lắm. Tất cả Chi ủy sáu người, hôm nay đủ cả, ngồi xoay quanh với nhau trên đám lá giải đầy xuống đất, mái lán lợp bằng lá cây lờm sờm, 4 góc mái bám vào 4 cái cây cao rất vững. Tý liếc cuốn sổ tay của Sắc thấy hai dòng chữ nguệch ngoạc, Tý quen đi như thế rồi. Bây giờ sắp đánh nhau, cũng họp túi bụi và những cuộc họp này lại cứ bay ra lắm vấn đề, nhưng chớp nhoáng lắm.

Sắc sùm sụp cái mũ lá bọc vải nâu, lá ngụy trang gài quanh mũ đã khô cong, người bé và đen, ngồi xếp vành tròn chăm chú ghi chép báo cáo công tác của các Chi ủy viên. Sắc đề ra nhận định về tình hình Đại đội:

- Đại đội ta có mấy điểm cần chú ý. Một là suốt trong chiến dịch này chưa lập được công to, hai là kỹ thuật nói chung còn kém vì nhiều tân binh, ba là vận chuyển nhiều, bây giờ có vẻ mệt nhọc. Số phần tử lạc hậu của chúng ta có tới 8 người, hiện vừa phổ biến xong đã có một tay sốt rét, đau bụng, có lẽ định xin nghỉ lại, B1 (của Tý) tương đối khá đều. Nhưng như vậy tinh thần liên tục của Đại đội ta còn kém. Trận này chúng ta có rất nhiều khó khăn…

Tý hăng hái:

- Tôi xin bổ sung: Đại đội ta tuy chưa lập công to, nhưng đánh lẻ tẻ đều thắng lợi. Cán bộ chúng ta cương quyết hăng hái và có kinh nghiệm. Khó khăn có đề ra nhiều nhưng trên đã giải thích kỹ, anh em lại mạn đàm thảo luận nhiều cách khắc phục… đỡ thắc mắc rồi.

Sắc:

- Đồng ý. Nhưng trên kia là tôi nêu lên để chúng ta chú ý công tác lãnh đạo. Có đồng chí nào có ý kiến bổ sung nữa không?

Tý tuy nói nhưng trong bụng nghĩ chưa trận nào thấy phổ biến nhiều khó khăn thế này. Đã định thôi, bây giờ lại đánh, chắc gay lắm. Nhưng chắc “trên” cũng nắm được nhiều điều kiện lắm. Mình, Đảng viên, cứ biết gương mẫu làm tròn nhiệm vụ tân binh thì có dìu dắt, có mấy người thôi làm gì chả được, mình ngày xưa cũng thế”.

Hội nghe Tý phát biểu, nhìn Tý, bỗng tủm tỉm cười. Trong óc Hội thoáng hiện hình hai cái đồn trong vị trí sắp đánh: đường tiến quân độc đáo, dốc cao, không có đường, vào đồn cao, muốn nhảy lên phải bắc thang, từ đồn dưới lên đồn cao phải đi 300 thước trên đường độc đạo trống như đi trên lưng trâu, đồn cao yểm hộ xuống đồn dưới rất đắc lực và nếu có cho hai khẩu trung liên nó quét trên mặt đường thì chỉ có lăn xuống vực. Cha cái đồn cao sừng sững toàn vách đá đứng thẳng như một pháo đài khổng lồ. Chính anh Quang, tiểu đoàn trưởng, đã phải thốt ra : không thể đánh được… Hội đi chuẩn bị chiến trường đã chính mắt trông thấy, đã đồng ý với Quang. Đại đoàn và Trung đoàn lại quyết định đánh và dùng lối kỹ tập. Kỹ tập thì Hội chưa có kinh nghiệm. Bây giờ Hội cũng chưa hình dung được trận đánh.

Hội thấy hình như Tý chưa hiểu rõ những cái khó khăn đó, muốn nói kỹ những khó khăn để Tý và các đồng chí khác nghe cho thủng. Nhưng câu “cán bộ chúng ta cương quyết, hăng hái và có kinh nghiệm” làm Hội không muốn nói nữa, nhìn Tý như có ý bảo ngầm “Cậu nói đúng!”.

Tý mới đánh với Hội có hai trận, nhưng Hội tin ở Tý lắm và Tý cũng phục Hội ở chỗ nhanh và ngổ. Hội cũng đã được Huân chương chiến sĩ hạng Nhất và cũng dự Đại hội mừng công ở Đại đoàn với Tý.

Khi đến mục nhận định thêm về trận đánh sắp tới và nhiệm vụ của Đại đội, Hội trình bày hết những khó khăn thuận lợi và đặc điểm của chiến thuật kỹ tập. Xong, Hội đề nghị ý kiến lãnh đạo tư tưởng:

- “Trận này gay nhất vấn đề giữ bí mật, trên đã quyết định bỏ hết giầy dép ở nhà, áo ngụy trang không gài lá, chung quanh đồn đất đá không đào được công sự, bỏ hết cuốc xẻng, cấm ho. Ca, thìa, bi-đông, cái gì lẻng sẻng là bỏ lại hết. Chỉ đi có người, súng, lựu đạn. Ta phải đả thông và bảo đảm cái đó. Sau là đến điểm tự động tác chiến. Vì khi vào được trong đồn là vào nhiều chỗ, phát triển thật nhanh. Cán bộ trên lúc đó khó nắm. Lúc ấy phải từng tổ 3 người, gặp địch đâu là đánh, nghe tiếng súng đâu là vào, không bảo đảm được điều này, vào được đồn rồi chưa chắc đã ăn mà lại còn nguy hiểm. Cuối cùng phải động viên việc đánh ban ngày. Còn việc tải thương thì cứ theo như trên phổ biến là làm từng đợt, bị ai đưa ngay ra khỏi đồn, sẽ có tải thương của Trung đoàn. Còn gạo đủ ăn được đến hết ngày mai và sáng ngày kia, nghĩa là đánh xong… Sau đó Đại đoàn, Trung đoàn đã bảo đảm, không lo.

Hội ngồi xổm, khoác áo đi mưa vừa nói vừa giơ tay nhấn mạnh; Tiếng Hội tắt đi cụt lủn trong khi mọi người đang chờ nghe nữa; Hội xoay ngang người ngồi bệt xuống lá, bộ răng vẩu chìa thêm, đôi mắt thức đêm trũng xuống vàng khè, tóc bơ phờ. Ánh sáng ẩm trong sương chiều hắt vào mặt Hội làm cho nước da hơi nâu thành tái lại. Hội ngửa người dựa vào cột lán, vẻ mệt nhọc. Hội lại tiếp tục nghĩ đến lúc chiếm lĩnh trận địa, phải chạy thật nhanh, chạy thật nhanh, ai ngã, mặc cứ chạy…

Sắc tóm tắt lại ý kiến của Hội. Không ai có gì thêm. Sắc dặn các chi ủy viên đến 6 giờ sáng mai phải hội báo lại để cho Sắc nắm được tình hình tư tưởng của toàn đơn vị, nhất là tình hình các phần tử lạc hậu.

Hội bỗng nhỏm lên:

- Ta nên bàn qua vấn đề tân binh. Anh Quang dặn phải chú ý lắm. Anh Nguyên cũng dặn!

Sắc:

- Các đồng chí có ý kiến gì không?

Huyên, một cán bộ trung đội, đen, béo, chậm chạp giơ tay:

- Về vấn đề tân binh tôi có ý kiến. Thế là anh em mới được bổ sung cho chúng ta 15 ngày. Nhưng kỹ thuật anh em học trước thì mới sơ sơ thôi. Nhưng chúng ta đã cố tranh thủ từng giờ, từng phút huấn luyện, anh em cựu binh hết sức dìu dắt, thì bây giờ tinh thần đã tương đối, còn vài kỹ thuật căn bản đã kha khá, chỉ còn kém cái đào công sự và lợi dụng địa hình địa vật. Mình ít cuốc xẻng. Những trận bố trí vừa qua, phần nhiều cựu binh đào công sự hộ anh em. Mà anh em cũng chỉ nằm nghe súng. Khó cái là lần này đi đánh đồn mà lại hơi gay, phải dìu dắt nhiều.

Tý:

- Tôi thấy ta bây giờ đã có kinh nghiệm, biết yêu mến tân binh, số tân binh mới toanh chỉ có ít, còn thì cũng đã được dự một vài trận. Vả lại tổ trưởng với cán bộ tiểu đội mà cứ tích cực nắm thật sát anh em thì cũng chả ngại lắm.

Rút cục vấn đề tân binh cũng không có gì giải quyết, Hội cũng chú ý nêu vấn đề ra cho anh em đặc biệt chú ý. Hội im lặng ngồi nghe, nhưng óc vẫn chưa rời cái đồn…

Sắc nói thêm:

- Này, trận này Đại đoàn quyết tâm lắm, cả Trung đoàn nữa. Đồng chí Tham mưu trưởng cũng xuống đi nghiên cứu đấy. Giọng Sắc bỗng nghiêm trang – Các đồng chí chúng ta hơn lúc nào hết phải nêu cao tác dụng gương mẫu. Cần phải giải thích cho các đồng chí rõ. Nhiệm vụ này của Đảng trao cho. Các Đảng viên Lao động chúng ta bất cứ thế nào cũng phải làm tròn, khó thế này chứ khó khăn nữa cũng phải khắc phục. Báo của Đại đoàn hôm nọ có viết một câu: “Không có cái gì khó, không khắc phục được. Chỉ sợ không có tinh thần khắc phục khó khăn!” nhớ đấy nhá! …

Tý nghe, gật gù, có vẻ tán thành lắm. Tý chả nghĩ gì đến trận đánh nó sẽ ra sao. Chỉ lẩn quẩn trong đầu mấy chữ “làm tròn nhiệm vụ, quyết tâm, khắc phục khó khăn”.

Khai hội thế là xong, mọi người chuyền tay nhau chiếc điếu cày. Hội vẫn miên man nghĩ đến trận đánh sắp tới. Chợt nhớ ra dặn thêm:

- À, các đồng chí về nhắc hộ B2 làm thang 3 thước, làm cho chắc vào đấy! B3 cũng vậy, trèo lên mà tuột xuống là hỏng cả đấy. Mìn, thuốc nổ, lựu đạn xong cả rồi đấy nhé. Trung liên cậu Tý lên đầu đi với tớ. Bám vào đồn là phải tích cực truy hỏa điểm nó ngay, nghe chưa… kể ra chuẩn bị vật chất tạm ổn rồi đấy nhỉ, chỉ vướng cái địa hình… Hội định nói “khó quá” và nói dài nữa, nhưng lại thôi.

Không ai trả lời. Mọi người còn phải nhớ công việc về sắp phải làm.

Sâm nói qua làn thuốc:

- Tớ xem đồn dưới thì ăn chắc. Nhưng cái đồn cao khó gặm đấy nhé. C mình phải cẩn thận mới được.

Câu nói mơ hồ ấy bỗng gãi vào tâm sự của Hội. Hội ngồi xổm dậy định góp chuyện để phân tích cụ thể ra cho đỡ ấm ức. Nhưng Tý đã phăng phăng:

- Kệ chứ, khó thế đánh mới thích. Đánh xong, lại một lô kinh nghiệm kỹ tập. Ấy, kỳ này đề ra nhiều khó khăn thế lại hóa hay. Chưa giải quyết hết nhưng ai cũng nghĩ ra mặt trận khắc giải quyết, cứ quyết tâm nghĩ đến nhiệm vụ là được. Chết mà tròn nhiệm vụ cũng sướng… Mà chết cũng chưa hết được thù.

Hội lại ngồi xuống, liếc cái mũ ca-lô tím, cái mũi to và sần sùi của Tý, không nghĩ đến trận đánh nữa, nghĩ đến cái hôm kể chuyện căm thù, Hội cũng suýt khóc vì câu chuyện đời Tý.

Tý con nhà nghèo, hồi bé phải đi ở. Bố mẹ chết sớm. Tý có một vợ, hai con. Khi giặc đánh đến vùng Tý, Tý tham gia du kích. Chính Tý nằm trông thấy Tây giết chết anh ruột của Tý. Nó chặt chân, chặt tay, Tý không khóc được nữa. Tý muốn chạy phăng ra rồi chết thì chết, nhưng có người can. Giặc vây quét làng Tý năm lần, mỗi lần như thế lại thêm mộ, bớt nhà. Mỗi lần như thế Tý nghe bao nhiêu tiếng khóc thảm thê, tự tay Tý đi dỡ bao nhiêu nhà cửa của anh em trong làng và dỡ cả nhà mình nữa. Tý dẫn vợ thu xếp tản cư. Tý vào bộ đội. Hai tháng sau Tý nhận được thư vợ, ngắn ngủi mấy dòng: “Tây nó hun chết hai con trong hầm rồi… Thế là nhà ta, làng ta hao mòn gần hết…, Anh cố mà trả thù, anh Tý ạ …”.

Tý mờ cả người, khóc mất một đêm, Tý thương hai con, bỏ cơm mất hai ngày, lúc nào cũng tưởng tượng đến con Thủy 6 tuổi, thằng Sơn 3 tuổi. Chúng nó khỏe mạnh, chịu ăn chịu chơi… Anh em khuyên mãi Tý mới nguôi nguôi. Nhưng cũng không chơi với ai cả, ăn tập xong rồi nằm một mình suy nghĩ. Mãi tới ngày Đại đội kể chuyện căm thù, Tý được ra kể, anh em tham gia ý kiến, Tý bừng sáng trong đầu.

Từ đó Tý nhanh nhẹn, thay đổi hẳn. Người ta thấy trên đời Tý chỉ còn một việc là giết giặc. Rồi Tý được làm tiểu đội phó, rồi được tặng Huân chương và kỳ vừa qua bầu chi ủy, Tý kém Sắc có 2 phiếu mà ngang phiếu với Hội.

Hội nhìn kỹ lại Tý như để tìm cái căm thù ấy trong người Tý. Nhưng Tý vẫn thản nhiên.

- Sau trận này lấy được “vanh cát” của Tây, anh đề nghị Tiểu đoàn cho đổi, Bờ-rô-ninh ít băng quá, lắm lúc tức cả mình. Thôi, báo cáo anh tôi về

Tý đứng nghiêm, mạnh mẽ chào rồi đi về, hai quả lựu đạn nện huỳnh huỵch vào lưng, hai cái vai cũng chuyển rất mạnh, Hội bỗng nhiên thèn thẹn, thấy mình hơi vô lý, người nóng lên, thốt nhiên muốn chạy nhảy.

- Này, Sắc, tối cậu xuống các B hộ nhé, nhớ nhắc các hộ nắm cơm ngày mai cho kha khá. Tớ lại lên tiểu đoàn đây.

Nói rồi chụp cái mũ sắt lên, sốc lại áo đi mưa, kéo lại súng lục đi thật nhanh.

Lúc ấy trời đã sẩm tối. Tý còn đi hỏi thăm Mỹ bên tiểu đội 2 xem ốm đau thế nào, hội ý với trung đội xong mới về lán. Vừa đi Tý vừa nói to:

- A, các cậu đã phát hỏa đấy cơ à? Cơm chưa?

Toàn tiểu đội đã ngồi xúm quanh đống lửa lom dom. Sinh đang vót đũa, Vinh đang cười…

- Kế hoạch cậu Cẩm, cậu Dăm thế mà hay đấy “nhất định bám sát tổ trưởng và các bạn”.

Cẩm nhanh nhẩu trả lời Tý:

- Anh đã về, cơm phần anh kia, kế hoạch lập công cũng xong rồi.

- Hay quá, cậu Sinh vót đũa làm cóc gì nữa. Đánh xong về sẽ thay đũa, mai thì “bông sắc bóc”.

Tý ngồi vào một chỗ với lấy rá cơm, trong có một bát tre đựng đầy thịt bò màu xám và một máng tre đựng canh lúng búng sắn và thịt bò. Năm, tiểu đội trưởng, bỏ đống lửa ngồi bên cạnh Tý thì thầm hỏi chuyện…

Tý chợt nghĩ đến câu nói của Sâm, hăm hở hỏi các bạn:

- Các cậu thấy nhiệm vụ của C mình thế nào? Có chắc ăn không?

Mọi người còn đang ngơ ngác, Cẩm lại nhìn Tý, Vinh thần người ra nghĩ, bỗng trả lời:

- Thượng cấp có chắc ăn, mới bảo mình đánh, được hay không ở mình chứ?

Cả tiểu đội nhộn lên vừa có tiếng cười vừa có tiếng:

- Đúng! đúng! Đồng ý!

Trong đó có tiếng Dăm không có tiếng Cẩm.

Dăm tủm tỉm cười ra vẻ có tủ để truy thêm anh em:

- Thế các cậu thấy trận này thế nào?

Vinh đang có đà:

- Chả thấy thế nào cả? Cũng như những trận trước đánh là đánh. Có cái lần này thấy lắm cái khó khăn hơn. Cán bộ D và C có vẻ lo hơn các trận khác.

Sinh thêm:

- Cũng có cái khác, lần này mình không tếu như hồi “Lý Thường Kiệt”.

Lại vài tiếng cười, vài tiếng hưởng ứng:

- Ừ, thế thật.

Cẩm nhìn Dăm, hai người hoàn toàn không hiểu. Tý ăn cơm xong, xuống bá vai Cẩm và Vinh:

- Bây giờ tớ đề nghị ôn lại những cái phổ biến nhé. Tớ đặt câu hỏi này. Đồng ý không?

- Đồng ý! Đồng ý!

- Thế còn ký kế hoạch lập công?

- Tý nữa hẵng hay.

Tý len hẳn vào trong vòng thong thả:

- Hỏi nhá, thứ nhất là tại sao lại phải nhất định thắng trận này; thứ nhì là trận này có những khó khăn gì; thứ ba là ta đã khắc phục những khó khăn ấy thế nào? Nhớ chưa?

Tý nhắc lại. Mọi người im lặng một tý rồi lại xôn xao:

- Tôi có ý kiến! Tôi có ý kiến! Đây ý kiến đây!

Dăm cũng giơ tay. Cẩm ngồi im nhìn mọi người.

Cuộc thảo luận sôi nổi kéo dài. Ai cũng nhớ vanh vách những thắng lợi Phát Diệm, Bắc Ninh, ai cũng nói được: Bác dạy là địch đánh ra Hòa Bình là cơ hội hiếm có…

… Sương đã kêu lộp bộp trên mái lán, xuống các lá cây. Ngọn lửa tàn dần. Tổ Tý 4 người xích vào nhau, hơi lạnh. Cẩm trằn trọc khó ngủ, hồi hộp nửa mong sắp đến ngày mai, nửa mong lâu sáng. Trời bên ngoài đen hẳn. Những tiếng rì rào các lán xung quanh vẫn kéo dài trong đêm tối. Cẩm bỗng nghe Tý thì thầm với Vinh:

- Lần sau cậu nên có ý tứ một tý. Cẩm nó mới. Nhưng nó khá đấy, dìu dắt, nó tiến được cậu ạ. Nhẹ nhàng với nó một tý. Chả nhớ các anh ở trên dặn mãi : thực sự yêu mến tân binh là điểm căn bản đấy thôi.

Cẩm nhắm mắt chặt, sung sướng nằm im hình dung Tý trước mắt rồi khe khẽ trở mình quay mặt vào lưng Sinh, ôm chặt lấy Sinh, Sinh ự ự một tý rồi lại quài tay kéo chăn sang phía lưng Cẩm, hai chân khoèo lấy chân Cẩm, đè lên mép chăn. Cẩm càng cảm động, tự thấy mình bé bỏng. Tuy nằm rừng rú xa lạ lạnh lẽo; Cẩm thấy thú hơn ở nhà. Cẩm có anh trai, nhưng Cẩm thấy Tý và các bạn còn quý Cẩm và nhẹ nhàng với Cẩm hơn anh trai. Ở nhà, Cẩm nằm một mình một gường. Mới ra đi, Cẩm ngại… ngủ chung. Bây giờ Cẩm thấy ngủ một mình thì chán… không thể tả được. Từ ngày ra đi Cẩm biết thêm được nhiều thứ mới lạ. Mà mới có ngay từ chiều đến giờ Cẩm đã thấy khôn lên nhiều lắm. Nghĩ thế Cẩm úp hẳn mặt vào vai Sinh. Cái mùi khen khét, nồng nồng bây giờ đối với Cẩm quen thuộc và thân yêu nữa. Cẩm xếp trong óc một bức thư thật dài gửi về cho thầy mẹ để tả mấy ngày rộn rịp sắp chiến đấu này. Trong đó có cả câu hỏi thăm Tú. Mọi người đã ngáy khò khò. Cẩm mới thỉu dần, mặt vẫn úp vào vai Sinh.

II

Quang dướn thẳng người, hất chăn xuống ngực, mở mắt. Trời sáng hẳn, ánh sáng trong rừng xanh xanh đùng đục, không khí lạnh. Quang nhìn qua lán ra xa xa. Đồng chí thư ký Tác huấn và bốn năm anh em thông tin đang gói ba-lô, buộc dây và xẻng để gửi lại. Quản trị trưởng tiểu đoàn đang lắp bắp, chân tay chỉ trỏ, đầy vẻ quán xuyến, tháo vát.

- Bộ phải phát ngay cho cấp dưỡng Đại đội bây giờ. Gạo nấu cháo ngày mai đủ rồi. Thiếu đã có sẵn. Mua rồi. À, dân công, gạo của dân công thì cũng đủ rồi. Đồng chí Phát phải tập trung số dân công tải thương ở chỗ tuyến quản trị của tiểu đoàn… Quân y, thuốc men Đại đoàn cho thêm đã có trung đoàn đón rồi, việc gì đến mình …

Mọi người ríu rít đi lại.

Đồng chí điện thoại thỉnh thoảng lại ra rả:

- Allo! allo! ừ, thỉnh thoảng gọi nhé! Giữ vững liên lạc nhé! Allo!

Đêm qua, Quang thức mãi đến 2 giờ sáng kiểm tra kế hoạch của Đại đội, thảo luận lại kế hoạch của tiểu đoàn. Bây giờ lưng còn mỏi, đôi mắt còn cay cay nằng nặng, Quang đang muốn ngủ thêm mấy phút thì đồng chí điện thoại đến:

- Báo cáo! Anh Quang ra nói chuyện với Trung đoàn.

Quang vội nhỏm dậy tung chăn ra khỏi màn, vơ vội đôi giày, mồm hỏi:

- Nói với ai đấy?

- Báo cáo nói với anh Nam ạ!

Trong óc Quang lại thoáng chạy một lượt tất cả cuộc thảo luận hôm qua với các cán bộ Đại đội, sắp thật nhanh một số ý kiến trong đầu. Chắc chắn anh Nam, trung đoàn trưởng sẽ hỏi kế hoạch tỷ mỉ và giải quyết những khó khăn cuối cùng đây.

Quang lấy làm lạ cho tự bản thân, trận này Quang không thấy say sưa lắm. Quang làm việc một cách lạnh lùng, khi thảo luận giọng nói đều đều chậm chạp, nói đến khó khăn, kiểm tra, công tác chuẩn bị một cách lo lắng, không ngồi tưởng tượng đến trận đánh sắp tới để hưởng trước cái thú chiến thắng riêng một mình như nhiều lần trước.

Quang cầm giây nói, bình thản như việc làm hàng ngày:

- Allo! Vâng tôi đây!… Quang đây! Vâng, tôi xin báo cáo với anh mấy điểm : một là việc phổ biến thì các C đã làm xong cả chiều hôm qua. Chúng tôi chưa rõ phản ứng chung của chiến sĩ như thế nào. Cứ như hôm nọ thì anh em vẫn tích cực nhưng kém tin tưởng. Hôm qua thì có thể khá hơn… Dạ, anh em cũng ít hỏi thêm về kế hoạch. Có thắc mắc nhất về gạo thì cũng giải quyết xong, anh ạ.

Điểm thứ hai về việc thảo luận thêm về kế hoạch hôm qua với các cán bộ Đại đội thì nói chung, chúng tôi có mấy ý kiến như thế này:

Cách đánh đúng kỳ tập là rất đúng, không còn cách nào hơn. Cái đó thì chiến sĩ cũng có vẻ thông cảm, cán bộ Đại đội lo nhất là lúc nắm quân vào tung thâm và vấn đề thương binh. Chứ cái bí mật thì gắng cũng bảo đảm được. Đường xuất quân bố trí như thế cũng ổn, không sợ lạc và có thể phát hỏa sớm được. Còn về phạm vi trận đánh, chúng tôi có ý kiến đề nghị là không nhất thiết gò bó trong kế hoạch là tiêu diệt cả hai đồn trong một đêm. Mà nên đặt ra là nhất định tiêu diệt đồn dưới, sau đó nếu đủ điều kiện, tiến tới tiêu diệt đồn trên. Như thế cho nó… cho nó vừa tầm, nhưng một mặt vẫn gắng hết sức tích cực…

Nói đến chỗ này, Quang hơi ngập ngừng. Tiểu đoàn trưởng một tiểu đoàn đầy truyền thống anh dũng, đã từng tham gia trong những trận gay go nhất. Quang cảm thấy câu nói ấy có vẻ nao núng. Quang xót xa với ý nghĩ “chỉ vì tham gia liền hai chiến dịch với những trận lớn, chất của đơn vị loãng đi rồi…!” Quang đang khó chịu với riêng mình thì bên kia giây nói, giọng ồ ồ quen thuộc, mọi lần thân mật, nay bỗng nghiêm khắc:

- Cậu nói cụ thể thêm: thế nào là đủ điều kiện tiến tới tiêu diệt đồn trên? những điều kiện đó là những gì?

Quang cau mày, hơi lúng túng, lấy tay xoa chỗ loa máy nói, allo mấy lần để kịp xếp đặt ý kiến:

- Allo! allo! allo! Anh nghe rõ không? … Những điều kiện ấy đại khái là giải quyết được đồn dưới thật ròn, thời gian còn sớm, ta thương vong ít, địch hoang mang cực điểm; ta lại có thời gian điều tra được thêm cho rõ địa hình và hỏa lực đồn trên… Dạ… Dạ… Vâng, nghe rõ!… Nếu trường hợp phải đánh kéo dài thì về phương diện tinh thần và bản thân bộ đội có thể chuẩn bị được, nhưng cũng nhiều khó khăn khách quan, như đất đá không đào công sự, ngày mai hết gạo. Nếu đánh xong sớm mà về mới có gạo vì gạo Đại đoàn chỉ mang được đến đây… Vâng!… Vâng!… Vâng!… Có! Có đề nghị vài điểm nhỏ, anh chờ một chút ạ…!

Quang móc túi ngực lấy cuốn sổ tay nhỏ, tiếp tục nói:

- Một là trung đội tải thương anh cho phối thuộc, anh cho xuống liên lạc ngay cho. Hai là cậu Thực báo cáo hòm mìn hôm qua hỏng mất một nửa, anh báo Cung cấp cho xin thêm ạ, lựu đạn thì đủ rồi, nhưng có một số cũ không tin tưởng lắm. Ba là… ba là… Anh cho biết kế hoạch chung phối hợp với các đơn vị bạn hôm nay! Vâng! Vâng! Vâng! Tý nữa anh xuống ạ! Tôi cũng định 10 giờ thì xuống chỗ Hội. Vâng, tôi chờ anh! Chào anh!

Đồng chí cần vụ vừa buộc xong ba lô, chăn màn của Quang lại, cầm bàn chải đánh răng đưa cho Quang:

- Anh rửa mặt.

Quang hơi gật: “Thong thả tý đã!” như để trút cái khó chịu. Rồi lại thấy ngay mình vô lý, vừa ngồi vơ chiếc xà cột vừa dịu dàng:

- Anh Nguyên đi đâu nhỉ? Quang nhỉ?

- Tôi không rõ ạ. Anh ấy đi từ sớm.

Quang yên lặng cầm xà cột, không biết lấy gì trong xà cột, đầu óc bồn chồn. Quang biết Nguyên đi đâu rồi nhưng vẫn hỏi. Nguyên đi khai hội các chiến sĩ thi đua toàn tiểu đoàn và kiểm tra kế hoạch lập công của các Đại đội. Quang thong thả giở tấm bản đồ ra xem, nhìn một cách lơ đãng xuống các khoảng xanh, khoảng vắng, vết đen, vết đỏ …

Thế là Quang thức gần hết ba đêm liền, khổ mặt xương của Quang càng vêu vao thêm, mắt sâu, hơi thâm và lờ đờ, môi nhợt nhạt, tóc rậm đen. Không trận nào không như thế. Tính Quang vốn cẩn thận, đánh ở đâu phải tự mắt Quang trông thấy địa hình địa vật, tự tay vẽ sơ đồ. Quang có cái thú vừa thảo luận vừa cầm bút chì xanh đỏ vẽ thật mạnh những đường tiến quân, chỗ bố trí hỏa lực. Cầm một sơ đồ mà Quang không hình dung được những cảnh vật trong đầu, Quang không chịu được. Quang sở trường về đánh đồn. Trong sổ Quang rất nhiều sơ đồ những đồn Quang đã nghiên cứu hoặc đã chỉ huy tiêu diệt.

Quang nghĩ một tý không ra cái gì trong đầu óc. Quang khoác chiếc áo ngoài màu xám, buộc lại dây giày đi ra chỗ anh thư ký tác chiến, gót giày Quang nện gọn và nhanh. Anh thư ký tác huấn nghe biết ngay sẵn sàng xếp các mảnh giấy quân số hàng ngày quay lại nhìn và chờ Quang.

Quang dặn dò qua công việc rồi lại trở về chỗ giơ tay xem giờ, bỗng Quang kêu lên:

- Chết chửa. Gần 9 giờ rồi! Sắp hết buổi sáng! Mà này Khôi ơi!

- Có tôi – Anh thư ký Tác huấn trả lời.

- Chưa có liên lạc của anh Phương về à?

- Chưa ạ!

- Ồ!

Quang lật đật đi rửa mặt nghĩ đến Phương. Phương tiểu đoàn phó, một cán bộ chiến đấu anh dũng, người Cao Bằng cao khỏe, đã bị thương hai lần, ít nói, không mấy khi ngần ngại trước nhiệm vụ nào. Phương bây giờ còn nằm sát đồn và tìm một con đường tắt cho bộ đội đánh đồn cao không phải qua đồn thấp rồi cho liên lạc về đón bộ đội. Quang rất quý Phương và rất tin tưởng ở Phương.

Quang đang sốt ruột thì Nguyên về. Nguyên móc túi đưa cho Quang một củ sắn nướng đã nguội và một điếu thuốc lá.

- Phần cậu, cậu cơm chưa ? Mình ăn ghẹ chỗ Hội rồi. Sáng nay chúng nó linh đình, chiều nay cơm chúng nó ăn nặng lắm. Nhưng nhiều khi mình thấy sắn ngon hơn cơm.

Nguyên là Chính trị viên tiểu đoàn về nhận công tác ở đây mới được 5 tháng. Nguyên hiểu rõ lai lịch của Quang lắm, vì trước khi tới nhận công tác ở đây, Nguyên đã công tác với một Tiểu đoàn trưởng là bạn học của Quang.

Quang là một học sinh Trung học, con một gia đình công chức tại một tỉnh nhỏ. Quang chăm học lắm, ít chơi bời giao thiệp, không hay chơi các trò chơi thể thao, người gày, nhanh, nhưng bình thường thì điềm đạm. Trước khởi nghĩa Quang mới được đọc sách báo bí mật ? Sau khởi nghĩa Quang bỏ học ngay và đi học Võ Bị luôn, thế rồi Đại đội trưởng ở khu 3, rồi Việt Bắc, rồi Tiểu đoàn phó, rồi Tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn này. Từ ngày kháng chiến toàn quốc, Quang không biết tin tức gia đình đâu nữa và Quang cũng ít quan tâm vì mẹ Quang mất rồi. Gia đình Quang chỉ còn cha Quang và người dì ghẻ không lấy gì làm hiền hậu lắm. Mỗi khi có các bạn bận về gia đình, người yêu, Quang rạo rực khó chịu. Nhưng Quang chỉ có thể ôn lại một vài hình ảnh khi còn đi học, nay nó đã mờ đi nhiều, rồi lại quên đi. Quang vẫn thường tự an ủi, 27 tuổi, còn trẻ lắm. Quang không có “cơ sở” ở đâu cả thành ra cũng không bao giờ nghỉ phép. Quang đã thuộc nhiều địa hình ở Đông Bắc, Tây Bắc, Trung Du, Biên Giới và cả mấy tỉnh miền đồng bằng như Hưng Yên, Hải Dương.

Nhiều khi Nguyên thèm cái nhẹ nhàng, không vướng víu của Quang. Vì Nguyên ngoài 30 tuổi có vợ, 2 con. Nguyên là một cán bộ nông dân từ hồi còn bí mật. Vợ con Nguyên bây giờ tản cư và buôn bán ở Thái Nguyên, nghèo. Cách đây 1 năm, máy bay Pháp lại bắn chết 1 con của Nguyên. Vợ Nguyên ốm mất hơn tháng, Nguyên phải nghỉ công tác hơn một tháng mới giúp vợ thu xếp được xong việc nhà. Chuyện xảy ra ấy là một nỗi buồn rất lớn cho Nguyên. Nhưng Nguyên vô tư và chóng quên. Ai hỏi han đến tình cảnh gia đình, Nguyên trả lời rất nhanh, vắn tắt.

- Ở Thái Nguyên, buôn bán, xoàng xoàng đủ bát ăn.

Có ai gợi chuyện nhiều, Nguyên gạt đi, nửa đùa nửa thật :

- Thôi giời sinh voi, giời sinh cỏ, rồi đâu khắc vào đấy.

Lắm lúc thương vợ, nhưng Nguyên đã từng trông thấy nhiều cảnh nheo nhóc đau khổ hơn, đã nghe nhiều chuyện tàn sát ghê gớm hơn. Nguyên thấy cần chịu đựng, lo cũng không xong. Và chỉ có cố gắng chiến đấu cho kháng chiến thành công mới hết khổ được. Nguyên thường viết thư cho vợ thế.

Trước đây Nguyên hay bướng, rất ghét những thứ cán bộ học sinh còn trẻ. Nguyên hay cãi và phê bình lung tung. Nhưng qua kỳ chỉnh huấn vừa qua, luôn một tuần lễ hội nghị học tập. Nguyên nghe câu gì cũng dính đến chỉ trích bệnh tự do chủ nghĩa của Nguyên. Nguyên hết hẳn bướng.

Quang chỉ thích Nguyên ở chỗ vô tư, thẳng và chịu nghe phê bình. Cũng chưa có dịp nào để Quang phục Nguyên về công tác. Hai người ít tâm sự tỷ tê, trừ những chuyện về xây dựng đơn vị. Chỉ có Phương thỉnh thoảng lại thủ thỉ với Nguyên :

- Anh thử nhận xét xem tôi có khuyết điểm gì không để tôi sửa chữa !

Quang vừa ăn sắn vừa nghe Nguyên kể chuyện ở các đơn vị :

- Tân binh kỳ này khá, cậu ạ ! Họ cũng thú đi chiến đấu để xem xem thế nào. Ở C Hội mất ba tay quá lạc hậu, hai cậu vờ ốm xin ở lại, một tay lo lắng ra mặt. Mình đã dặn các cậu ấy cứ hết sức săn sóc chăm nom, không được tỏ vẻ khinh bỉ. Sự thực anh em người ta cũng khá. Mình lại cho tập trung cả mấy cậu ốm thật, ốm vờ cả mấy C lại, để cứu thương săn sóc cẩn thận. Hay nhất là kế hoạch thi đua lập công chu đáo. Các chiến sĩ cũ đều có mục “bị thương nhẹ không rời trận địa” và chiến sĩ mới cũng hay có câu “quyết bám sát tổ trưởng” và “không đứt liên lạc khi chiến đấu”, sát đấy chứ. Đến bây giờ không ai thắc mắc gì lớn. Các chiến sĩ thi đua đều phát biểu : “Thượng cấp đã quyết tâm thì nhất định chúng tôi tin tưởng” – Mình đi qua vài chỗ thấy mấy đồng chí tân binh cứ bám lẵng nhẵng cựu binh để hỏi, nào kinh nghiệm tránh đại bác, nào cách lợi dụng địa hình địa vật, cách trói tù binh. Lắm cậu hì hà hì hục lau súng, ngắm ngắm vuốt vuốt hay đáo để. Nhiều cậu cựu binh kiên nhẫn lắm. Cũng có đôi cậu thấy họ hỏi ngớ ngẩn quá đâm gắt. Nói chung họ ít lo lắng. Có cái cậu ở B3 cứ nhất định báo cáo Ban chỉ huy xin bắn thử một phát súng. Bộ đội cứ thế, Tây thật mệt với mình.

Quang nghĩ thầm :

- Họ không lo nhưng mình lo. Họ đã lường thế nào được hết những cái khó khăn, có đi xem địa hình mới biết. Cả Nguyên cũng chưa hình dung được cuộc chiến đấu. Tinh thần là một chuyện, kỹ thuật là một chuyện khác.

Rồi nói to để tiếp tục ý nghĩ :

- Chất của chúng mình loãng quá rồi nhỉ ? Trận này mình thấy lo hơn những trận trước.

- Nhưng cậu bảo có ăn không ? À, sáng ngày cậu đã nói chuyện gì với anh Nam chưa ?

- Đồn dưới thì ăn trăm phần trăm. Nói rồi, ý của Đại đoàn và Trung đoàn dứt khoát lắm. Hôm qua thì chúng mình cũng bàn thế rồi. Có cái mình muốn ăn thật chắc nên cứ đề nghị. Kể cán bộ đại đội cũng khá “suya” rồi đấy. Anh Nam nhắc nhiều đến tinh thần lính địch và sự quan hệ chung của cả chiến trường.

- Ừ, có thế chứ ! Tớ biết mà. Với lại đồn dưới mà xong thì đồn trên dễ đi nhiều.

- Đã đành là thế.

- Chuyến này cậu thế nào ấy !

Quang nhìn Nguyên, tha thiết :

- Cậu bảo thế nào là thế nào ? Đơn vị mình chưa quen liên tục chiến đấu, mà đánh luôn ba trận lớn rồi. Tân binh nhiều, tập luyện ít. Nếu cứ như lúc mới thì đồn trên coi ra cái gì. Đấy, cậu xem Bồng bị thương, Bằng hy sinh, rồi những cậu Hà, Hán, Liễu … Nếu có đủ thì sướng bao nhiêu.

Vừa nói, Quang vừa có cảm giác như đơn vị mình lỏng lẻo sộc sệch lắm rồi vừa trông thấy trước mắt, mà xót xa thương tiếc những chiến sĩ Huân chương hạng nhất, hạng nhì nhảy vào đồn nhanh như chớp, đặt mìn chắc như đóng đinh, ném lựu đạn như đánh đáo lỗ. Quang lại vừa nghĩ đến mấy tân binh, nghe nói “mìn” cũng không hiểu, ném lựu đạn chưa đầy 20 thước, thấy máy bay cứ chạy vào rừng không xuống công sự.

Quang lại lắp lại ý nghĩ : “Tinh thần là một chuyện, kỹ thuật là một chuyện”. Quang lắc đầu.

Nguyên hiểu ý, muốn thuyết một hồi, nhưng không diễn tả nổi :

- Nó đánh rồi nó quen đi chứ ! Cốt nhất là nó có tinh thần chiến đấu.

- Đã đành thế !

Quang tuy nói thế nhưng nghĩ thêm “Quen xong thì đã hỏng một trận”.

Thực ra cả Quang và Nguyên đối với đơn vị đều yêu mến tha thiết vun xới như nhau. Nhưng hai màu sắc tình cảm khác nhau. Quang luôn nghĩ đến truyền thống đơn vị mình, luôn nghĩ đến công mình xây dựng đơn vị, không bao giờ muốn cho đơn vị xộc xệch, không muốn làm những nhiệm vụ chặn địch, kiềm chế hoặc nhiệm vụ phụ … Đem quân đi là phải có một chiến công rõ rệt. Tuy Quang không bộc lộ hẳn là muốn nổi danh anh hùng, nhưng trong kỳ chỉnh huấn vừa qua, Quang kiểm thảo ra cũng thấy là “cá nhân anh hùng” và bị phê bình gắt. Quang đã suy nghĩ nhiều, nhưng trong tình cảm chưa biết. Nghĩ đến được chỉ huy một đơn vị anh dũng, nhiều truyền thống, có tên tuổi, Quang thấy vẫn thu thú. Nghĩ đến đơn vị bị tiêu hao mệt mỏi mà không rạng rỡ thêm truyền thống riêng, Quang vẫn thấy ngại ngùng. Tuy vậy ít lâu nay, khi động viên bộ đội, Quang không gợi đến truyền thống riêng nữa mà vẫn thường nói “vì nhân dân”.

Quang đang muốn xua đuổi những ý nghĩ lẩn quẩn ấy đi thì bỗng Nguyên hăng hái :

- Kỳ này tớ thấy có hai điểm chắc ăn,

1. Ở trên nắm được vững địch tình và quyết tâm ghê lắm, lại chỉ đạo cụ thể về chiến thuật,

2. Anh em họ phát minh ra rất nhiều sáng kiến khắc phục khó khăn : họ nhặt bao nhiêu là hộp “cát cút” của Tây làm mìn ném, mỗi cậu xung kích đến 5 cái, họ đề nghị bỏ giày, bỏ xẻng ở lại để giữ bí mật ; họ giúp nhau hàng chục cách giữ không ho như ủ ngực cho ấm, ngậm gừng, v.v… Cựu binh thì xoắn lấy tân binh như vợ chồng mới cưới. Đường hành quân thì chăng dây. Thương binh, dân công thì có đường riêng. Kể chu đáo đấy chứ. Chỉ cần lúc ở “ngoài ấy” bọn mình chỉ huy cho vững, lãnh đạo thật chặt. Tớ chắc thắng đấy. Chính lần này mình tin lắm nhé, mà cái tin có cơ sở hẳn hoi : toàn thể chiến sĩ họ đều quyết tâm dũng cảm cả cơ mà. Cụ thể lắm”.

Quang vừa nghe vừa suy nghĩ, cũng tự trách mình vô lý, lại thoáng thấy một cảnh chiến đấu tưng bừng. Quang thấy hơi nhẹ nhàng đứng dậy thắt lưng lại, bỏ chiếc mũ nồi xuống, lấy tay phủi bụi. Cả hai cùng im lặng.

Có tiếng quen quen :

- Chào hai anh ạ !

Quang, Nguyên cùng quay lại. Nguyên đứng dậy chạy ra, Quang bước theo. Hai người cùng bắt tay đồng chí Trinh, huyện ủy viên ở địa phương đây. Đồng chí Trinh đội mũ bê-rê lệch, mặt bầu bầu, có lúm đồng tiền hai bên má, răng đen rưng rức. Trinh mặc một cái áo va-rơ da cứt ngựa đã rách, bộ quần áo nâu mới, chân đi đất, vai đeo cái xà cột da dày cồm cộp, tay xách một mớ rau cải xanh tươi.

- Hôm nay vào báo cáo hai anh tôi đi lên Trung đoàn. Vì như thế là người dẫn đường đủ rồi. Còn anh chị em địa phương huy động thêm để khuân chiến lợi phẩm hay cáng thương binh thì đồng chí Chủ tịch bảo đảm cả rồi. Đồng bào sốt sắng lắm, chỉ phải cái dân thưa quá.

- Được rồi, anh ngồi chơi đã !

Trinh cười, giơ mớ rau cải lên :

- Hôm qua thấy các anh thức khuya quá, chắc xót ruột. Một nhà đồng bào vừa cho đem biếu các anh có thể gọi là chút chất tươi …

- Chất tươi đứt đi rồi còn gì ! Nguyên cười ha hả.

- Thôi thế tôi lên Trung đoàn, các anh có dặn gì không ?

- Không, chả có gì dặn ? Anh đi nhé ! Thắng xong, mời anh đến liên hoan với đơn vị nhá !

- Vâng, chúc các anh chiến thắng !

Trinh vừa đi khỏi, Quang, Nguyên bỗng giật mình cùng đứng sững nhìn nhau lắng tai đồng thanh :

- Điện của Đại đoàn !

Tiếng đồng chí điện thoại đều đều, đĩnh đạc nhắc từng câu ở lán bên cạnh :

- Đây là nhiệm vụ của Đảng trao cho ! Xong !

- Chúng ta cần phải đem cả tính mệnh và tâm hồn ra chấp hành … Xong !

- Không được có tinh thần “Thượng cấp ra lệnh, chúng tôi xin chấp hành” … Xong ! Mà phải biến quyết tâm của thượng cấp thành lòng tin tưởng của mình. Xong !

- Phải tin ở quần chúng binh sĩ anh dũng của chúng ta … Xong …

Nguyên tươi lên không nói.

Quang hơi đỏ mặt, người bồi hồi như bất thình lình có ai gọi đến tên mình. Hôm qua khi quyết định kế hoạch cuối cùng ở Trung đoàn, Quang có nói một câu “Thượng cấp đã ra lệnh, thì cứ xin tích cực thi hành”. Quang chợt có một ý nghĩ : “Trận này phải thắng” và bao nhiêu dự tính về việc hành quân, thông tin tác chiến xô về đầu Quang dồn dập. Vừa lúc ấy, Khôi, thư ký Tác huấn xinh trai, gọn ghẽ vào :

- Báo cáo, có thư của anh Phương !

Quang xé vội bức thư, liếc qua, vò nát đưa ngay cho Khôi :

- Đốt đi, thế là Phương nó không tìm được đường tắt. Chậc ! đường thẳng cũng được ! … Này, Nguyên, 10 giờ rồi, anh Nam sắp xuống, mình lại xuống cậu Hội với anh Nam, xong là đi luôn đấy. Cậu ở nhà chuẩn bị cho đoàn bộ hành quân nhá ! 3 giờ chiều xuất phát.

Khôi vẫn đứng chờ, Quang dứt lời, lại nhanh nhẹn :

- Báo cáo anh, có cán bộ tải thương đến nhận lệnh phối thuộc và lệnh hành quân. Mìn Trung đoàn bảo đã trao thẳng cho Đại đội rồi, tôi đã cho người đi kiểm tra. Trung đoàn bảo 14 giờ bóc dây điện thoại. Hết !

Nguyên hớn hở : “Thế là “chu” ! hay quá !”.

Quang cũng vội vàng : “Bảo đồng chí cán bộ tải thương lại gặp mình ngay ! Nhanh ! Chú ý đón anh Nam nhé !”.

* * *

Sau khi Trung đoàn trưởng Nam và Tiểu đoàn trưởng Quang nói chuyện trước đơn vị xong. Tý lại dàn xếp một chuyện, Vinh nghe xong khoái quá :

- Nói như đúc vào tai thế mà còn có thằng chưa hiểu thì có là lợn.

Cẩm xầm mặt xuống vì Cẩm vừa hỏi Tý :

- Cầu viện, diệt viện là thế nào nhỉ ?

- Thế ra đêm nay những bốn nơi đánh, 4 đồn Tây đi đời rồi còn gì ?

Tý giận quá, kéo giật Vinh ra :

- Có cậu là lợn thì có, tối qua tớ vừa dặn thế nào ? Đối với anh em thì phải từng ly từng tý. Cứ bô bô lớp bớp như là …

Vinh ngẩn người ra rồi chạy lại Cẩm :

- Cẩm ạ, cậu vác đạn nặng, tớ đeo cơm cho nghe chưa ? Cậu đeo không có kinh nghiệm rơi mất là phèo !

Tý phì cười.

Còn có hơn 1 giờ nữa thì xuất phát ? Tý tự nhiên cứ thấy quýnh cả lên như nhà có giỗ hay ngày Tết. Mà ở xung quanh cứ rối cả lên. Tý quýnh thì quýnh nhưng còn nhớ in cảnh vừa qua.

Anh Nam cao lênh khênh, nói ồ ồ, hay pha trò. Anh Quang mặt đỏ như gấc, người thì bé mà tiếng đến to. Anh Quang còn lại gần Tý xem khẩu trung liên hỏi : “Bắn tốt chứ cậu ?”.

Tý nghĩ : “chuyến này không biết sao anh Quang có vẻ “bốc” thế, chả bù cho hôm nọ “ông ấy” chỉ nói có mấy câu mà ỉu quá ! Chắc các “ông ấy” ăn chắc ! … Thế thì làm gì không ăn chắc ! Nghĩ đến đấy Tý giơ tay giơ chân hăng hái giảng tiếp cho Cẩm :

- Không phải là đánh 4 đồn đâu ! Các nơi khác là kiềm chế ! kiềm chế nghĩa là đánh kiềm chế ấy mà, làm cho Tây không biết đánh đâu, làm cho pháo nó tịt ngòi, nghe chưa ? Nghĩa là đại bác nó bắn được ít bởi vì không tuyệt đối …

Tý nghe anh Nam ban nãy nói thấy rõ quá, thú quá, tưởng tượng ra bao nhiêu cảnh náo nhiệt : thành ra nói lại cho Cẩm nghe, Tý tự thấy như mình nói ra còn rõ hơn anh Nam nói. Mà thật ra, Cẩm nghe cũng rõ thật …

Tý lại phải chạy đi hội ý, để lấy kế hoạch lãnh đạo hành quân và chiếm lĩnh trận địa lần cuối cùng. Qua chỗ cấp dưỡng, các cậu cấp dưỡng đang đủng đỉnh nắn bóp con bò vàng rực. Tý tếu lên :

- Này các bác, sáng mai không có cháu ra đón chúng tớ là kiểm thảo đấy nhé ! Chuẩn bị cả xuất tù binh đấy. Độ từ 5, 7 tên đến 100.

Cấp dưỡng nhao nhao :

- Chỉ sợ các cậu không có hai dạ dầy !

- Tù binh cho ăn chấy cháo !

- Lại chủ quan !

- Kiếm tớ cái nồi !

- Ờ ! Cậu này không hiểu kỷ luật chiến lợi phẩm !

- Cậu có ăn sừng bò không ?

Tý đi xa còn nghe rõ tiếng nhao nhao, Tý cười rúc rích một mình. Tý lại nhớ lại lúc anh Quang hỏi :

- Anh em tân binh thế nào ?

Tý thấy anh Sắc mặt lạnh như tiền, trả lời rắn rỏi :

- Chi bộ đã có kế hoạch, anh em chỉ bỡ ngỡ đôi chút thôi. Nhưng tinh thần thì bảo đảm. Anh em cựu binh vững lắm, nhất định không lo.

Và Quang hỏi Tý : “Thế nào ?”.

Tý say sưa nắm chặt khẩu súng trung liên vào người :

- Xin hoàn thành kế hoạch lập công ạ ! Tôi đã biết trách nhiệm người Đảng viên !

Nghĩ đến câu ấy, Tý bước càng nhanh.

III

Mặt Quang lạnh đi, có lúc lại nóng bừng, đôi khi chân tay bứt rứt, Quang hẩy bắn đồng chí điện thoại viên đang thổi phù phù vào loa nói, giằng lấy máy nói :

- Allo ! Allo ! Phương ! Allo ! Phương !

Giọng Quang đã khàn, nhưng Quang vẫn gắng hét thật to. Nguyên ở bên cạnh cầm một máy khác, thỉnh thoảng lại :

- Allo ! Vâng, chưa bắt được liên lạc, đang chờ đi nối dây và đã cho liên lạc chân đi rồi.

Bỗng luôn 2 chập, 8 quả đại bác uỳnh uỳnh nổ ngay gần hang chỉ huy, đá đất bắn rào rào. Nhưng không ai chú ý. Anh điện thoại vẫn thổi máy. Nguyên lầm lỳ ngồi cầm máy nói. Quang ngồi phờ người. Tiếng nổ dứt, Quang nhấp nhổm như sắp đi đâu. Quang xoay người hết bên nọ đến bên kia, bứt rứt, thở dài, chép miệng. Nguyên nhìn Quang, ruột cũng nóng như lửa, nhưng không biết làm thế nào hơn, đành im lặng. Ánh đèn dầu trong một hốc đá sâu lạnh lẽo đưa ra.

Quang xem đồng hồ, day dứt :

- Chết chửa ! Ba giờ rưỡi sáng rồi, mất liên lạc hàng nửa tiếng rồi, không biết ta tiến lên thế nào mà chỉ lẻ tẻ tiếng lựu đạn, vài tràng trung liên. Mà lựu đạn “nó” chứ có phải lựu đạn mình đâu ! Nguy thật ! … Nguyên này, cậu nghĩ sao ? Các ông trên ấy có nói gì không ?

Nguyên lắc đầu, rồi nói gượng gạo :

- Mới 3 giờ rưỡi, không lo ! Thế nào anh em cũng cố !

Khôi ngồi xếp chân vành tròn, nhìn Nguyên, lại nhìn Quang, thở dài thật khẽ.

Yên lặng, lại uỳnh oàng, đại bác nổ xa xa, quả gần quả xa tít.

Bỗng đồng chí điện thoại giật giọng :

- Allo ! Allo !

Quang chồm lên, toan giằng máy. Đồng chí điện thoại vội vàng :

- Chưa, chưa được ạ.

Thất vọng, ngồi phệt xuống, Quang vớ lấy bản đồ rồi lại vứt trả Khôi. Ánh đèn pin lóe lên ; những vệt ngòng ngoèo, đỏ lòm trên bản đồ trông chán quá. Quang chui ra khỏi hang, Nguyên vội vàng :

- Này, cậu đi đâu ?

- Không mình đứng đây thôi !

Trời lạnh, Quang rùng mình nhìn về phía đồn. Sương mù trắng đặc cả. Thỉnh thoảng màn sương trắng rung lên vì ánh chớp của đại bác và lựu đạn. Quang cố trông, mở thật to mắt để gắng tưởng tượng trận đánh.

Trong óc Quang chỉ hiện lên những phút đã qua.

Trận đánh đi rất thuận chiều. Bộ đội tiến đến sát đồn dưới, bắt đầu nhảy vào đồn, địch mới biết. Chúng đối phó không kịp. Chỉ 10 phút sau đã dồn được hết chúng vào một góc và một số lớn chết ngổn ngang. “Mìn mâm” nổ như đại bác, từng loạt dồn dập hơn đại bác, nhịp nhàng nổ với những tràng trung liên ròn tanh tách. Lúc ấy, lửa nhiều. Quang còn trông loáng thoáng thấy đồn. Đại bác địch ở các nơi câm tịt. Chúng nó biết gì đâu. Chỉ từ 10 giờ đến 11 giờ 15, đã bắt tù binh, thu chiến lợi phẩm. Cũng chỉ 12 giờ thương binh đã đưa ra được gọn gàng. Lúc đó đại bác địch mới dồn dập nổ tới, nhưng đều là những mỏm núi nhọn, dốc đứng, đạn nổ chỉ ở những khe xa xa. Địch chết gần hết, 1 đại đội mà còn sống được hơn 20 tên bị ta bắt. Quang say sưa, thú vị “Đúng như dự đoán kế hoạch đồn dưới 100 phần trăm ăn”.

Việc xảy ra lại còn hơn cả dự đoán. Tiếng súng đồn dưới vừa dứt, liên lạc của Phương đã về báo cáo. Toàn thể bộ đội, nhân lúc địch bối rối ở đồn dưới đã tiến sát đến chân đồn cao, điện thoại đang thả dây theo sau. Lúc ấy Quang vừa sướng vừa lo. Lo vì sự việc xảy ra đến lúc ấy là thuận lợi. Nhưng còn trèo lên đồi cao. Chà, cái nhà nó làm trên mỏm núi. Nền nhà xây đá tròn chung quanh như bức thành cổ cao đến 6, 7 thước. Trong nhà kiến trúc ra sao, địch bố trí phòng ngự thế nào ? Quang chưa biết tý gì. Các anh em địa phương dẫn đường chỉ nói có 3 tầng, nó có hầm. Hầm gì ? Tầng thế nào ? Quang lo nhất là luýnh quýnh không lên được đồn. Hoặc lên đồn đánh trong nhà, bộ đội chưa quen mà kéo dài đến sáng thì dù cho có thắng đồn dưới cũng thành một trận không thắng, lại không đem được thương binh ra, không có đường rút quân.

Tình thế bây giờ đã gần như thế.

Bộ đội đã nằm sát đồn, nhưng thang ngắn phải nối thang. Chỗ lên được thì địch tập trung đối phó, đã ba người vác mìn lên lán xuống rồi. Một chỗ khác đã ba lần lên chưa được. Bộ đội còn đang chấn chỉnh một đợt tấn công cuối cùng. Thế rồi đứt dây điện thoại … Ba giờ rưỡi sáng rồi.

Quang gần như thất vọng, đầu óc đã lưởng vưởng một trận rút lui chua cay. Quang lại nghĩ đến tiểu đoàn mình, một tiểu đoàn đã được Quân công hạng ba. Chuyến này mà thương vong, về lại bổ sung tân binh, đến bao giờ … đến bao giờ mới đầy đủ kỹ thuật và tinh thần đánh được một trận công đồn kiểu mẫu. Quang lại nghĩ đến câu nói của đồng chí Trinh : “Dân ở đây sướng lắm đấy. Vì thấy các anh đến báo tin chắc là thắng, mong các anh mau giải phóng cho dân”. Quang càng bối rối. Quang điên lên, chợt thấy cần thiết đem thêm bộ đội vào trực tiếp chỉ huy xông thẳng lên đồn. Hình ảnh Tý, Sắc trong buổi nói chuyện trước khi xuất phát chợt hiện lên, kiên quyết, thiêng liêng.

Những lời “Đây là nhiệm vụ Đảng trao cho”, trong điện của Đại đoàn chợt vẳng lại. Vẻ mặt đồng chí Trinh, cán bộ địa phương hiện lên như cả một luồng thúc giục tha thiết của nhân dân địa phương. Quang định gọi Nguyên lên thảo luận để thực hiện ý định thì có tiếng allo giật giọng ở trong hang, lại kéo tụt Quang vào như một cái máy.

Quang giằng lấy máy.

Tiếng Phương bên kia đầu máy, Quang nóng ran cả người :

- Allo ! Phương đấy à ? Tao tưởng mày làm sao rồi ? Thế nào ? Allo ! Ừ ! Ừ ! nói từ từ để mình nhắc lại nhé – Quang quay ra nói với Nguyên – “Cậu nhớ để báo cáo” - Ừ ! ừ, mình nhắc lại nhé ! Nói đi ! Allo ! Hở, hở ! Allo ! Sau ba lần không lên được. Ừ, bây giờ bộ đội dồn lại, ừ, còn hai B mạnh, ừ, sẽ tổ chức một đợt hỏa lực bằng lựu đạn và trung liên, ừ, rồi vừa công kênh vừa trèo thang, ừ, lên cả vào một chỗ. Ừ, đề nghị cho bộ đội dự bị lên ! Ừ, ừ ! Còn gì không ? Ừ, được ! Địch đối phó thế nào ? … Allo ! … Nó chỉ ném lựu đạn xuống thôi à ? Ừ, thế liệu có giải quyết được không ? Ừ tao ra lệnh ngay đấy. Nhưng Phương ở sẵn máy đấy nhé, mình còn nói chuyện nhiều đấy. Nhớ cẩn thận ! Pháo nó có bắn trúng bộ đội mình không ? À, à, à, trước nó bắn xa, bây giờ bắn gần. Nhưng xuống khe cả, ừ … Bộ đội không việc gì, ừ … Thôi nhé ! Cho đánh nhé. Tao cho bộ đội lên ngay đây !

Quang quay lại hấp tấp :

- Bảo đội dự bị lên ngay ! Đi ngay ! Chạy liên lạc với anh Phương !

Khôi, người thư ký Tác huấn giỏi trai bật lên như lò xo phóng ra khỏi hang.

Quang gần như lắp bắp :

- Này, Nguyên ! Cậu báo cáo xong chưa ? Rồi à ? Bây giờ thảo luận một tý. Mình thấy gay go rồi cậu ạ ? Cậu nghe cả đấy chứ gì ? – Quang lại vớ đèn pin, kéo bản đồ vào lòng chỉ cho Nguyên. Ánh đèn pin run run, tờ giấy cũng run run.

Quang cố trấn tĩnh :

- Đây nhé ! Bây giờ bộ đội nó nằm ở đây. Điều dự bị đội lên. Bây giờ 4 giờ kém 15 rồi, lên đến nơi 4 giờ sáng. Thời gian chiến đấu còn được 1 tiếng đồng hồ. Mà đội dự bị có còn gì đâu ? Nó đã phải đi bố trí mất 1 B, còn có 2 B, nó lên nữa thì lực lượng mình được hơn 1 C. Theo tù binh khai trên đó cũng có 1 C. Như vậy là lực lượng bằng nhau, lực lượng bằng nhau. Mà gần 4 giờ sáng rồi mà đã có thương vong, đại bác nó hoạt động hơn … lực lượng bằng nhau …

Nguyên bỗng trở nên rắn rỏi :

- Thương vong thêm một ít, nhưng quyết phải là một trận thắng ! Nó cũng bị nhiều rồi chứ ! Cứ đánh !

Bỗng máy Nguyên đang cầm kêu lách cách, Nguyên vội vã, vẫn tiếp tục đã kiên quyết :

- Allo ! Vâng ! Anh Nam đấy à ! Vâng, chúng tôi vừa thảo luận ! Vâng ! Đánh đến cùng ! Vâng ! Anh muốn nói chuyện với Quang ? Vâng Quang đây ạ !

Tự nhiên Nguyên trở nên nhanh nhẹn hăm hở.

Quang nắm lấy máy nói vẻ can đảm, người Quang nóng rực lên.

Tiếng ồ ồ, đứt đoạn, dứt khoát của Nam đập vào tai Quang :

- Tinh thần địch nhất định hoang mang cực độ. Nắm vững lấy yếu tố đó. Động viên anh em quyết tâm ! Điều cấp tốc đội dự bị lên ! Có thể sẽ thêm con số thương vong. Nhưng cần nhất định thắng trận này ! Đánh gấp đi ! Chỉ cần lên được đồn là thắng già nửa. Làm ngay nhé !

Quang chỉ kịp vâng một tiếng, vứt máy quay sang giục đồng chí điện thoại viên : “Gọi anh Phương ! Gọi anh Phương mau !”.

Nhưng lúc đó Nguyên đã đang nói chuyện với Phương gần giống như Nam nói chuyện với Quang. Quang hơi nể Nguyên, ghé lại : “Cho mình nói thêm !”.

Quang nói với Phương :

- Chú ý lúc vào đồn phải đánh thật nhanh, lúc nhảy lên phải dồn dập. Mình cho tập trung nốt lựu đạn của các đồn dưới lên đấy ! Phải xong trước 5 giờ rưỡi ! Rõ chưa ?

Chính Quang cũng cảm thấy cái hăng hái, quyết tâm của mình là ở ngoài vào, Quang thấy Quang bị thúc đẩy.

Nguyên hể hả :

- Ấy lúc gay go mình chỉ hơn địch cái gắng vươn hẳn lên, vượt cái gay go cuối cùng.

Quang khó chịu :

- Đã đành thế ! !

Rồi vùng dậy chạy ra khỏi hang : “Tao ra xem sao đã, máy ở đây !”.

* * *

Trong lúc Quang bồn chồn thì Tý cũng bồn chồn. Tổ của Tý cùng tiểu đội đầu cầu của Ngôn chạy băng qua quãng đường trống. Khi qua rồi, Tý ngửng đầu nhìn xem đồn cao ở đâu ? Nhưng chỉ thấy đen sì sì, thỉnh thoảng thấy một khoảng trời xam xám. Tý kiễng chân đi nhanh ! Lúc ấy Tý mới thấy “trên” phổ biến là đúng, bỏ giày ra chạy êm, vững và kiễng chân dễ đi quá. Lúc này giá có cuốc xẻng thì chỉ thêm nặng … Đằng sau Tý tiếng “mìm ném” nổ từng chập, trung liên ròn. Tý khoái lắm, nhưng không kịp nghĩ gì về đằng sau. Tý dán mắt nhìn về phía đằng trước, dỏng tai nghe ngóng động tĩnh. Không biết đồn cao ở đâu, không thấy động tĩnh gì. Lúc Tý áp vào vách đá mà tiến cũng ngờ ngợ rằng đây là chân đồn, nhưng cứ đi, đi mãi vẫn thấy vách đá.

Mãi cho đến lúc nghe tiếng động lách cách ngay ở trên đầu, Tý mới ngửng cổ lên. Nhưng vẫn tối đen như mực. Về sau Ngôn truyền hiệu xuống, mọi người ép hết cả vào vách đá nằm xuống, thì ra bọn Tý cứ theo vách đá qua chỗ vòng không biết, đã vòng gần hết vòng đồn và gần đến cổng đồn rồi.

Tý sờ bấm Cẩm một cái, bấm Vinh, bấm Sinh một cái ôm khẩu trung liên thật gọn và chặt, nằm về một bên.

Cẩm nằm thì nằm, vẫn ôm hòm đạn sát vào người. Cẩm hết sức giữ gìn, chỉ sợ động một tý, mình lại làm hỏng cả thì thật mang tiếng suốt đời. Cẩm không dám thở mạnh, Cẩm biết lúc này sai một tý là chết người như chơi. Cẩm bậm chặt lấy chân Vinh, hồi hộp đến cứng cả người ra. Cẩm phải cắn răng thật chặt cho đỡ cảm động. Cho đến lúc này Cẩm chưa thấy gì nguy hiểm cả. Đại bác dội đâu ở khe xa xa ấy. Bốn bề im.

Súng đồn dưới im hẳn. Đại bác bốn bề vẫn nổ về. Nhưng chưa ai lo ngại gì cả. Tý không biết nghĩ ngợi gì cả, chỉ ngong ngóng một tiếng nổ to ở phía trên là chạy vù lên bám vào thang nhảy vọt vào. Khẩu súng sẽ đặt cấp tốc lia vào những chỗ phọt lửa …

Tý nằm lắng nghe xem Ngôn làm gì. Bỗng một tràng trung liên nổ đen đét ngay trên đầu. Tý nhỏm dậy định chạy phăng lên thì một tiếng nhảy đánh huỵch xuống, rồi lại tiếp 4, 5 quả lựu đạn nổ choàng choàng trên đường, cách chỗ Tý vài thước. Những vụn đất vụn đá nhỏ bắn rào rào vào người. Tý vội kéo mọi người nép hẳn xuống rãnh đường cạnh đường đá. Tý hiểu ngay Ngôn đã lên và đã tụt xuống. Tý lại kiên nhẫn chờ. Lại có tiếng nổ như thế phía tay trái Tý. Tý đoán lại B3 tụt. Được, nhưng còn sớm, sẽ có thời cơ !

Từ đó lựu đạn trên nổ đập xuống dồn dập. Một quả lộc cộc lăn ngay trên đầu Tý, Tý vội xua tay lên, quả lựu đạn văng ra giữa đường nổ. Tý nhanh nhẹn ra hiệu cho mọi người lùi về đằng sau. Lùi được độ 10 thước, Tý nhoài tìm Vinh, Sinh, Cẩm ghé mồm vào tai : “Vững chứ !”. Tý thấy ba cái đầu gật gật như nhau. Tiếng lựu đạn nổ liên tiếp. Chỉ có lựu đạn là đáng kể, còn trung liên thì nó bắn đi đâu ấy. Đại bác vẫn nổ xa. Lúc ấy Cẩm vẫn vững lắm, nằm ép hẳn dưới khe, đằng trước là Vinh, sau là Sinh. Cẩm quài tay sờ quả lựu đạn tưởng tượng lúc sẽ dùng động tác ném lựu đạn thế nào. Độ nửa giờ sau lựu đạn thưa hẳn đi, trung liên tắt. Chỉ còn đại bác vu vơ.

Tý đang sốt ruột có một bàn tay quờ đến lưng Tý đẩy đẩy. Tý quờ tay ra vướng phải cái mũ sắt tròn tròn. Tý biết là Hội đã đến. Tý hăng hái bấm Vinh, rồi rón rén bò lên. Một lúc sau lại ầm ầm tiếng nổ như trước, rồi lại uỳnh uỵch, hai ba người rơi xuống, Tý thấy thắt ruột lại, tưởng tượng Ngôn đổ rồi … Yên một chút, Tý bò lên chỗ Ngôn. Ngôn vẫn ôm tiểu liên chờ. Tý sờ thấy Ngôn nóng rực, dâm dấp mồ hôi, Tý bấm Ngôn, Ngôn lại bấm Tý thì thầm :

- Không biết thế nào, không được đánh thì tức lắm.

- Tức lắm !

- Cậu thế nào ?

- Huệ, Dõn.

Tý trông thấy hình ảnh Huệ và Dõn, hai tay mang mìn lợi hại của trung đội trong tưởng tượng.

Tý sờ soạng :

- Huệ ! Huệ ! Dõn ! Dõn !

- Xoàng thôi, phớt đi !

Tiếng Huệ thì thào trả lời, Tý chưa kịp sờ thêm thì tiếng lựu đạn nổ đằng sau tợn quá, Tý lại quay về … rồi lại chờ đợi.

… Tý sốt ruột lắm rồi. Vì theo Tý tính thì gần sáng mất rồi. Thế là cả thảy ba lần xung phong hụt. Bây giờ địch nó không im nữa, trên đồn lao xao nhiều, thỉnh thoảng nghe cả tiếng nói, có cả tiếng cười “Mẹ kiếp ! Cứ cười đi !” Tý nghĩ vậy. Tiếng nổ đều đều. Đại bác bắn đã gần mép đường. Bọn Tý đi lại nhiều. Nó càng ném lựu đạn tợn. Trung liên nó đặt ngay ở mép tường đã bắn chúc xuống đường chan chát. Tý sờ áo thấy ram ráp, Tý biết những lúc Tý thấy như có nhiều tàn lửa vào khắp người, đấy là Tý đã bị vô số mảnh lựu đạn ly ty bắn vào. Tý đoán “có lẽ gần sáng rồi, tinh thần nó lên !” Tý càng bồn chồn già …

Lúc ấy Cẩm nằm lâu quá, đâm ra suy nghĩ. Cẩm không hiểu kế hoạch ra thế nào, mà mãi không đánh phăng đi, lựu đạn nó cứ nổ gay gắt. Khéo bị mất !” Lúc đầu Cẩm nghĩ cũng thú. Cẩm tưởng tới các anh chàng thông tin xã Cẩm, ngày nào cũng Allo, allo thỉnh thoảng nói tin thắng trận. Nó biết cóc người ta thắng thế nào ? Ái chà, ở làng mà biết Cẩm đang đánh nhau trên chiến trường sông Đà lại thắng trận thì sướng bao nhiêu … Cẩm cứ bổi hổi bồi hồi như người dắt đi xem ma trơi. Nhưng bây giờ Cẩm bắt đầu thấy ngài ngại. Này ! nó vào này ! Cứ mỗi tiếng nổ Cẩm lại nghe xem trong người có chỗ nào đau xon xót không ?

Một chập lựu đạn đến hơn hai chục quả đoàng đoàng đinh cả tai chung quanh tổ của Tý. Cẩm choáng óc, hoảng quá, lồm ngồm bò dậy định chuồi về đằng sau, sờ người xem có việc gì không ! Nhưng không việc gì. Cẩm đang hoang mang thì Tý lại xuống. Cẩm víu chặt lấy Tý.

- Sao lâu thế ? Hay là không đánh ?

- Yên trí ! Sắp sắp đấy ! Vững nhé ! Nhớ kế hoạch lập công !

Cẩm thấy Tý lên, muốn bám sát ngay lấy Tý nằm bên cho nó yên chí. Nhưng sau nhớ lại kế hoạch lập công. “Quyết tâm chiến đấu đến hết trận đánh không ngại khó khăn” Cẩm lại thôi. Rồi sau một lúc thấy Tý vẫn đi lại mà chẳng việc gì, lay Vinh thì Vinh “ứ” một tiếng. Anh chàng nằm chờ lâu quá đã đánh một giấc rồi, liều thế ! Cẩm hơi thèn thẹn, nằm im, thấy can đảm và vững tâm hẳn lên.

Tuy trả lời Cẩm thế nhưng thực sự Tý thấy nao núng lắm rồi. Tý cho là không đánh nữa rồi, chỉ có lùi thôi, mà lùi làm sao bây giờ. “Nó” mà biết, nó truy kích thì sao ? Tý thấy hậm hực, lại bò lên Ngôn :

- Ngôn ơi !

- Ơi !

- Không khéo kế hoạch lập công hỏng cả !

- Yên chí ! Hãy cứ chờ xem đã.

Lại im lặng, Tý chán ngán nghĩ đến bao nhiêu lời kêu gọi, phổ biến, đến những lời hứa hẹn lập công. Tý thấy nếu phải rút về thì phát khóc lên được …

Tý liền bấm ngón, hỏi :

- Cậu có kết đánh không ? Cứ đánh đi, chúng nó hoang mang rồi đấy !

- Kết lắm chứ !

- Cậu lên đề nghị với trung đội trưởng đi, tớ đi tìm anh Sắc nhé !

… Tý quay xuống tìm Sắc không thấy, nhưng thấy trung đội trưởng lần ra đi về đằng sau, Tý khấp khởi hy vọng.

Nhưng nằm lâu chán quá, Tý lại sốt ruột.

Bỗng có người hô lên, Tý sờ thấy bé nhỏ, Tý biết ngay là Sắc. Sắc thì thào :

- Này chuẩn bị, có thêm quân ! Chuyến này lên bằng hỏa lực đấy, ném lựu đạn công kênh nhau lên. Nhớ kế hoạch lập công đấy !

Tý run người lên, đập Cẩm, Vinh, Sinh : “Chuẩn bị !” rồi nằm ngóc cổ lên như con mèo rình chuột.

Đằng kia, Hội sau khi hội ý về tình hình bộ đội, đề nghị kế hoạch quyết định tập trung toàn lực bốc lên một lượt, sống chết với địch một phen, nhất định đánh thắng ! Hội bò lên sau trung đội của Tý, lấy hết sức hét một câu thật ngắn và mạnh :

- Xung phong !

- Xung phong ! Xung pho … ong !

Tiếng người đáp lại đột ngột, vang dội tự nhiên át hẳn tiếng nổ. Tý khoác trung liên vào vai giục :

- Tiến ! Tiến !

Chỉ sau loạt lựu đạn của Ngôn ; Tý đã bám ngay ở chân thang. Tý ngoái lại : “Bám sát ! Lên ngay !” Tý vọt lên. Vừa nhô đầu lên đến tường thì đạn địch bay ngang bay dọc như hoa cà hoa cải. Tiện trung liên cắp nách rồi, Tý lên đạn nhắm một chỗ gần nhất bóp cò một trang dài. Đạn địch bỗng bay chếch lên cao. Tý thừa cơ cúi người chạy vọt vào gần, quài tay lấy một quả lựu đạn quẳng ngay vào ổ súng Tý vừa truy. Nổ xong, Tý đã ở trong công sự của địch, thẩy hai xác chết ra, đặt súng liền. Cẩm ở đằng sau hoang mang thấy đạn cứ nhằng nhằng, định trụt lại, nhưng : “Bám sát ! Lên ngay !” Cẩm liền bò lên theo sát Tý, thấy Tý đã nhảy vào ụ súng, Cẩm bổ vào theo liền, Tý quát :

- Tản sang trái ! Nấp vào đống gạch kia !

Cẩm làm theo ngay. Vừa xong thì đạn rít líu ríu trên đầu.

Lúc ấy hai ổ trung liên của địch trên cao cứ chĩa cả vào vùng của bọn Tý truy. Tiếng Ngôn bên phải Tý :

- Tao bị rồi !

Tý cáu quá, lại nghĩ tới câu “Mình không giết nó, nó cũng giết mình”. Nhìn lên chỗ hai ổ súng, Tý như trông thấy mặt cái thằng đã giết anh Tý, con Tý. Tý nghiến răng bóp cò. Nhưng nó những hai khẩu. Tý đang băn khoăn thì có tiếng người chạy đến. Tý quát khẽ :

- Ai !

- Bệ ! B3 đây !

- Hay quá, vào đây phối hợp diệt hai hỏa điểm kia mau lên ! Thế là hai cây trung liên hai B khác nhau, chẳng ai chỉ huy ai, bắn ráo riết vào kẻ địch.

Chỉ 5 phút, Tý và Bệ thành công.

Cẩm nằm xem thích quá, hết sức phục Tý. Trời đã hơi mờ sáng. Người đi lại đã trông rõ hình thù. Cẩm thấy từ bên trái Cẩm một đám người to lớn chạy cồm cộp lại gần. Cẩm cuống lên, quên cả, xưng em với Tý :

- Báo cáo anh Tý, em ném lựu đạn … Tây !

- Báo cáo cái con khỉ ! Ném !

Cẩm ném một quả lựu đạn đi, nhắm cả mắt lại, mở ra thì ba thằng nằm còng queo ngay trước mặt, Cẩm nhảy bổ ra nhặt được một khẩu trung liên.

Lúc ấy tiếng súng thưa hẳn đi rồi. Tý kéo Bệ cùng xô ra chạy về phía sàn nhà. Cũng cùng lúc ấy, địch xô nhau chạy ào ào về phía trước mặt Tý. Tiếng nổ của ta vẫn ran khắp đồn. Tiếng xung phong hét liên tiếp. Tý chạy vào tới nơi thấy ánh đèn pin loang loáng. Tý trông rõ một gian nhà hầm lớn, địch rúc vào trong đó nhốn nháo, chiếu đèn lung tung. Tý đặt ngay súng chĩa vào cửa hầm.

Tiếng Hội đột nhiên oang oang đằng sau.

- Bắn !

Tý lia một tràng, ở trong tiếng kêu la rống lên. Tý ngừng bắn vì Tý chợt thấy bắn thế nó thế nào ấy, không phải là bắn vào chỗ có súng địch chí chát. Đây là bắn vào một lũ đã hạ khí giới, không dám đánh rồi. Chúng chết như đàn bọ, ăn thua gì ?

- Báo cáo anh Hội, hô địch vận ạ !

Sắc đã ở ngay đó hô to một câu tiếng Pháp. Tiếng kêu ở bên trong dứt, Cẩm phì cười khi thấy ở cửa hầm có hai cái tay lông lá giơ ra, mãi mãi mới thấy một thằng râu xồm lều nghều bò ra.

Trời vừa sáng. Tiếng hò hét bắt tù binh :

- Răng-đê-vu ! (Rendez-vous).

- Hô-lê-manh ! (Haut les mains).

Rầm rì cả ở dưới đường và quanh đồn. Ở phía tay phải lại cũng một số giải hơn chục thằng ra. Cẩm hăm hở lại túm một thằng trói. Trông thấy mặt nó râu ria, nhăn nhở, mắt nó quằm quặp, nắm vào bàn tay nó nhũn nhũn. Cẩm nghĩ đến bao nhiêu chuyện hiếp chóc dã man được nghe hôm nọ, nóng mặt chửi :     

- Mẹ đồ đế quốc !

Rồi định co cẳng lên gối một cái. Vinh trông thấy vội hét :

- Ơ Cẩm ! Quên rồi à ?

Cẩm lại thôi.

Hội đứng giữa sân hò hét anh em thu chiến lợi phẩm. Trung đội tải thương cũng vừa tới, đi tìm anh em thương binh. Sắc dẫn một anh cứu thương đi băng bó cho mấy thằng Tây bị thương trong hầm.

Tý hô Cẩm đi nhặt súng. Thấy cáng còn thừa nhiều, Tý giằng ngay một chiếc đặt xuống sắp hai khẩu trung liên, 5 khẩu súng trường lại, gọi cả tổ lại khênh chạy tênh tênh xuống đường, khỏe và nhanh như khi xuất phát vậy. Cẩm thì chú ý chạy quanh đồn một cái để tìm một cái xẻng Mỹ. Mãi không thấy lại chửi Tây một hồi rồi ghé vai khênh súng đi về. Xa xa những cánh đồng, những con sông ngoằn ngoèo sáng loáng, những làng mạc vẫn còn như chìm đắm trong lớp sương mù trắng lạnh miên man. Đại bác địch nổ xa dần nghe yếu ớt thất vọng.

Quang, Nguyên về đến chỗ quản trị của tiểu đoàn thì đứng nghỉ. Một khu rừng kín đáo, có ngã ba đường. Một tốp anh chị em thanh niên xung phong người Phú Thọ chạy bay ra phía đồn. Bộ đội đang kéo về, anh nào cũng đeo súng, khênh súng kĩu kịt. Mọi người chào hỏi nhau cười ríu rít :

- Bắt được nhiều không các anh ơi ?

- Cũng kha khá đấy !

- Ơ, các anh mang hết chiến lợi phẩm, không để phần các em với !

- Ái chà ! Ngoài đồn có hàng tạ. Sợ các chị không mang hết !

- Thôi mau mau, không có lại thất nghiệp !

- Có mệt không các anh ơi ?

- Còn đánh được dăm đồn nữa !

Người ta cười nói ồn ào, rất nhiều tiếng ríu rít của phụ nữ.

Nguyên đang say sưa ngắm thì Trinh dẫn đầu một tốp phụ nữ và thanh niên Mán hơn 30, cùng đi ra. Trinh vồ lấy Quang, Nguyên giơ cả hai tay nắm lấy tay Quang. Nguyên giật lấy giật để :

- Hoan hô ! Hoan hô ! Được độ bao nhiêu các anh ?

- Gọn hai đại đội !

- Ta có bị nhiều không ? Giọng Trinh bỗng nặng xuống.

- Ít lắm, còn thừa cáng kia mà !

- Hoan hô ! Hoan hô ! Thôi tý nữa nhé, tôi đưa anh chị em ra thu dọn chiến trường đây.

Trinh lại tất tưởi, tà áo va-rơ rách tơi tả bên cạnh những nếp áo chàm đầy hoa xanh đỏ. Các chị Mán ống quần nịt lại bước rất gọn.

- Các chị vui không ?

- Chúng em vui lắm !

- Các chị đi đâu đấy ?

- Các em đi khênh hòm đây !

Lại cười ! Các chị phụ nữ hay cười nhất !

Ở một ngả khác đến, hai chị người Mường gánh một gánh sắn luộc, một gánh mật.

- A ! mật, sắn bán đấy à ? Chị ơi !

- Không ! Chúng em gánh đi cho thương binh đấy ạ !

- Đây thương binh đây !

Các chị ngơ ngác, không thấy gì, biết là bị trêu, lại cũng cười rũ rượi rảo bước đi.

Nguyên đứng nhìn, lòng cảm động sung sướng quá, nói với Quang một ý nghĩ :

- Tất cả mọi người chỉ có một ý chí giết giặc. Sướng thật nhỉ ? Quang nhỉ ?

Quang cũng nghĩ như Nguyên, nhưng trong óc còn nhiều băn khoăn bối rối. Quang đâm ra tự hoài nghi và trong đầu óc quay cuồng một câu hỏi : Nguyên nhân trận thắng này ở đâu ? Quang muốn tìm một nguyên nhân cụ thể để giải đáp, chứ còn cố nhiên là trên chỉ đạo đúng, chiến sĩ anh dũng, cán bộ quyết tâm. Vì Quang thấy thật ra Quang ít quyết tâm trong trận này, nhất là thiếu hẳn một lòng tin.

Bộ đội vẫn tiếp tục về, ai nấy đều tỉnh như sáo, chuyện râm ran cả hàng quân. Đến đại đội Hội, Hội đứng lại góp chuyện :

- Gần sáng là tôi cứ cho xông lên. Lúc bấy giờ chỉ thấy hăng, ham đánh mà tôi quyết tâm đánh. Tân binh nhiều căn cứ ra phết. “Ăn” ở chỗ anh em họ tự động tác chiến rất linh hoạt.

Quang vẫn đứng yên lặng, trong lòng rất vui nhưng cái vui cứ như có gì vương vướng khó chịu, Quang vứt áo đi mưa đang cầm ở tay lên vai ; hai tay cầm gậy dũi dũi xuống đất. Hội hai tay đút áo đi mưa, vẫn cái mũ sắt tròn bóng, đứng lòe xòe như người mặc áo tơi lá. Nguyên mải nhìn bộ đội đi về, gặp ai quen cũng vẫy.

Hội đứng bên Quang, bỗng kéo Quang chỉ vào một chiến sĩ không đội mũ, lùn, đi lạch bà lạch bạch.

- Đấy, một cậu tân binh đấy. Khá ra phết, mất liên lạc nhưng cậu ấy cứ đi, gặp tổ nào vào tổ ấy đánh lung tung, ném đến hơn 20 quả lựu đạn đấy. Cậu ấy tên là Sơn. Nhưng nhờ cậu Hưng cậu ấy dìu dắt cũng khá, Hưng tiểu đội trưởng ấy mà.

- Còn cậu kia là cậu Dăm. Cậu ấy có sáng kiến lấy dao cắt dây ăng-ten vô tuyến điện đấy. Thế Tây mới rối tợn !

Hội giới thiệu một lúc đến gần chục tân binh cho Quang xem. Đến chỗ Tý, Cẩm đi cuối cùng khênh một cáng súng nặng. Nguyên gọi :

- A ! Tý, không việc gì chứ ?

- Báo cáo anh, vâng ạ !

Cáng súng của tổ Tý lại lạch cạch lạch cạch chạy đuổi theo bộ đội.

Hội chỉ với theo :

- Cậu Cẩm kia cũng ra phết ấy nhé ! Ném lựu đạn chết 3 Tây, thu 1 trung liên đấy.

Quang, Nguyên, Hội cùng bước đi ngay theo sau Tý.

Những câu chuyện hồn nhiên của Hội vừa qua lại làm Quang càng suy nghĩ thêm. Câu hỏi trong đầu Quang lại đặt lại khác.

- Tại sao mình lại thiếu tin tưởng trong trận này?

Thốt nhiên nẩy ra ý nghĩ hỏi Cẩm xem.

- Đồng chí Cẩm này! Tại sao đồng chí lập công giỏi thế?

Từ lúc thắng trận đến giờ lòng Cẩm phơi phới. Cẩm thấy già dặn hẳn lên, thấy đánh giặc cũng ngon xơi thôi, cái bọn giặc đã ra hàng mà giơ tay hàng giờ đưa ra trước mới dám thò đầu ra sau đó có gì đáng sợ. Cẩm đang mơ tưởng sẽ liên tiếp đánh những trận thắng nữa. Nghe tiếng Quang hỏi, Cẩm không quay lại, trả lời phăng phăng:

- Báo cáo anh, cứ nghĩ cố gắng hy sinh làm tròn nhiệm vụ thôi ạ!

Vinh chêm vào:

- Xét ra chả chiến lược chiến thuật gì bằng chiến lược chiến thuật dũng cảm! Hi hi!

Óc Quang bỗng bừng sáng, trán dâm dấp mồ hôi như cất khỏi một cơn sốt cảm. Quang tự nhiên thấy ân hận và cũng thấy một tình thương mến tràn ngập đối với binh sĩ. Quang thở dài, Quang nhớ cảm giác này giống y như cảm giác mà Quang đã thấy khi hỏi Tý. Tý trả lời trước khi xuất phát. Nhưng sao lần này nó thấm thía sâu sắc và mạnh mẽ thế. Quang càng suy nghĩ về những câu nói của Nguyên, mến Nguyên và ngoái lại nhìn theo hút đoàn dân công ồn ã đi đã xa.

Kỳ này Quang không tin tưởng lắm, chỉ là không tin rằng trong anh em tân binh có những Cẩm, Sơn, Dăm. Quang không nhìn rõ, không tin tưởng ở sức mạnh của anh em chiến sĩ. Trái lại anh em người ta hoàn toàn tin tưởng ở cán bộ.

Một bóng người cùn cụt từ đằng xa đi lại, đôi giầy dài nghêu ngao vung lên cồm cộp, vải dù, mắt đen, mồm rộng: Lượng, Trưởng ban cung cấp Trung đoàn.

Trông thấy Quang, Nguyên, Hội, Lượng giơ hai tay kêu lên:

- Hoan hô các chiến sĩ!… Này có thấy dân công ra chưa? Gớm, các cậu làm thế mệt quá! Thu nhiều, bắt nhiều chỉ khổ tớ thôi đấy. Thôi các cậu về mình đi kẻo muộn quá.

Lượng vừa cùn cụt đi, còn vừa cười một mình. Tiếng cười lây ngay sang mọi người rất mạnh. Tiếng cười vang rừng. Suốt trận đánh lúc này Quang mới thấy dễ chịu trong người. Quang thấy như Quang thắng được hai trận luôn. Quang sung sướng cười to nhất…
Viết xong đêm 25-02-1952, Giải phóng Hòa Bình.

(Trích Trần Độ tác phẩm, tập I, Nxb Hội Nhà văn, 2012)