Những ngày đầu tham gia Quân đội

Sau ngày khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi vào tháng Tám năm 1945 tại Đông Anh, ông Trần Độ được cử làm chính trị viên khu Hà Nội. 

Đơn vị đóng ở trại Bảo An binh cũ – nay là khu vực số 40 phố Hàng Bài – do ông Vương Thừa Vũ làm khu trưởng. Đơn vị có nhiệm vụ bảo vệ các hoạt động và các thành viên trong những ngày đầu tiên của chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại thủ đô Hà Nội.  

Ông Trần Độ kể về công việc và cuộc sống của các ông trong thời gian này: “...Công việc ngày đó hoàn toàn do ông Vũ bày mưu tính kế, đề ra kế hoạch. Tôi chỉ làm việc phóng mô tô đi hô hào tự vệ đắp ụ chặn đường”. “...hai thủ trưởng của một đơn vị quân sự lớn mà vẫn cái bát, đôi đũa liền tay. Với thủ trưởng thì nhà bếp có bày riêng cho một rổ, bên là cơm, bên rau muống luộc, thêm tí thịt kho hay cá kho tùy bữa. Bát đũa thì mỗi người đều tự lo. Ăn xong, có người thu dọn rổ, còn bàn ăn thì thực khách tự lau dọn. Chén đũa tự rửa và của ai người nấy mang về chỗ ở của mình mà cất. Chỗ ngủ qua đêm của mỗi anh là cái bàn làm việc, không màn không mền, không gối. Cứ co ro trên mặt bàn suốt đêm. Đời sống tư lệnh cũng y như các chiến sĩ”...

Hình ảnh trong giai đoạn này chỉ có hai tấm ảnh do ông Nguyễn Bá Khoản, lúc đó là phóng viên ảnh của báo Cứu Quốc gửi tặng. 

Những tấm ảnh này được chụp vào ngày 31 tháng Năm năm 1946, ngày Cụ Hồ Chí Minh và phái đoàn Việt Nam do Thủ tướng Phạm Văn Đồng làm trưởng đoàn, lên đường sang Pháp tham gia Hội nghị Việt-Pháp ở lâu đài Fontainebleau. Trên mép phải của tấm ảnh, ông Trần Độ còn ghi chú: “Tiễn Bác đi Fontainebleu 1946”. Trong ảnh có hình ông Trần Độ mặc quân phục Vệ quốc quân đứng trong hàng ngũ những người đi tiễn Cụ Hồ Chí Minh. Còn có bộ phim tài liệu về sự kiện này, có đoạn Cụ Hồ lần lượt bắt tay những người đưa tiễn.