Đánh giá về Tướng Độ của nguyên Tổng Bí thư Đảng CSVN Lê Khả Phiêu

Tư liệu của Nhà văn Võ Bá Cường
(Trích Thời tôi sống, Nxb Hội Nhà văn, 2012)

Điện Biên Phủ đẹp như truyền thuyết

(Những kỷ niệm về kỷ niệm)

Tôi được tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ suốt từ đầu đến cuối, nghĩa là ngay từ khi có quyết tâm của Bộ Chính trị, chuẩn bị bộ đội, hành quân, chuẩn bị chiến trường kéo pháo vào, kéo pháo ra, rồi mở màn, đợt một, đợt hai, đợt tổng công kích, bắt tù binh, nuôi tù binh, giải tù binh, tổng kết, mừng công, v.v… 

Trần Độ bàn về các phương diện của hoạt động văn học nghệ thuật

Thạc sĩ Ngữ văn Đinh Thị Thanh Huyền

Văn học nghệ thuật là lĩnh vực có sự tham gia của rất nhiều yếu tố cả về vật chất lẫn tinh thần. Nhưng Trần Độ đặc biệt chú trọng đến vai trò của yếu tố chủ thể - nhà văn.

Mục mới: Câu chuyện của những tấm ảnh

Trong di sản để lại của ông Trần Độ có hàng vạn tấm ảnh. Sau ngày ông mất, chúng tôi đã nhiều lần sưu tập, phân loại từng tấm ảnh để sắp xếp theo từng thời kỳ, theo từng sự kiện. Từ số ảnh trên mà chọn được gần 3000 tấm đặc trưng cho từng giai đoạn lịch sử được xếp trong 10 cuốn sách ảnh khổ lớn, có đánh số thứ tự:

Những cuốn sách ảnh trong Phòng Tưởng niệm ông Trần Độ

Bước đầu làm chính trị viên

Hồi ấy, vào khoảng đầu năm 1940, Đảng ta mới rút vào hoạt động bí mật được ít lâu, tôi là một phần tử tích cực trong thanh niên Phản đế của xã nhà. Tôi đã tổ chức một đội “Thiếu niên tiền phong” hoạt động có tính chất quân sự. Ảnh hưởng của truyện kiếm hiệp, trinh thám mà tôi thường đọc hồi còn đi học, đã làm tôi thích thú với những gì có vẻ ly kỳ hay võ hiệp.

Đổi mới tư duy trong công tác phát hành sách

Từ cổ chí kim, sách vẫn được coi là một trong số những di sản văn hóa của nhân loại được loài người trân trọng. Sách của chúng ta ngày nay, rõ ràng là một nhu cầu không thể thiếu đối với đời sống văn hóa tinh thần của con người.

Chuyện kể về tướng Vương Thừa Vũ (1)

Thiếu tướng, Nhà văn Nguyễn Chu Phác
... 
Chỉ huy trưởng Vương Thừa Vũ nhớ cách đây vài ngày đã nghiêm khắc phạt bằng cách buộc một cán bộ tham mưu phải ở trong sở chỉ huy làm việc mà không được ra khỏi nhà vì phạm hai lỗi: một là bỏ việc đi hát “cô đầu”, hai là lên Nhật Tân uống rượu thịt chó liên miên. Anh cán bộ tham mưu, rất thoải mái, nhận lỗi, nói:

- Em xin nhận khuyết điểm ở nhà làm việc ạ!

Đường xưa dấu cũ

Nhật ký ghi nhanh một cuộc đi đường theo vệt đường hành quân cũ lên Điện Biên Phủ

Vào Đảng

Sau khi bố tôi mất, mẹ tôi ở vậy nuôi con, lặn lội và bao dung như bản chất bà vẫn có.

Đôi điều tâm sự

(Lược ghi bài nói chuyện tại Đại hội lần thứ tư ngành văn hóa, nghệ thuật  tỉnh Nghệ Tĩnh, ngày 13/9/1987)

Trước đây khi làm công tác quân sự, rồi chính trị trong quân đội, do nhiệm vụ, tôi thường hay đi nói chuyện. Được đi nhiều nơi, chuyện trò với nhiều tầng lớp, thật thú vị. Và gần đây, khi từ trên xuống dưới, từ dưới lên trên đều sôi nổi bàn về việc đổi mới tư duy, tôi càng thấy những cuộc gặp gỡ chuyện trò, được đi nói chuyện, nói rồi nghe, nghe, nói, làm, rồi lại nói... thấy vỡ ra nhiều điều, tôi càng thấy thú vị và thú thật lại càng... thích nói chuyện.

Phía sau của Chuyện Tướng Độ (*)

Nhà văn Võ Bá Cường
(Trích Thời tôi sống, Nxb Hội Nhà văn, 2012)

Hạnh phúc và tình yêu

Sống như thế nào là đúng, là hay, là đẹp? Đó có lẽ là một câu hỏi luôn luôn được đặt ra ở tất cả các thời đại. Và cũng đã có hàng ngàn cách giải đáp. Nhưng chắc chắn là không thể nào có một câu giải đáp có thể đúng cho mọi thời đại, mọi giai cấp, mọi nhóm người.

Với gia đình

Trong suốt những năm chiến tranh, những ngày ông Trần Độ được sống với gia đình thật ngắn ngủi. Chỉ đến khi kết thúc chiến tranh chống Mỹ, gia đình mới đoàn tụ. Khi đó, các con của ông đã là những chàng thanh niên trưởng thành. Công việc và vị trí của ông trong xã hội cũng ảnh hưởng lớn đến việc hình thành một gia đình trọn vẹn. Toàn bộ công việc gia đình, ông gần như phó mặc cho bà Hằng… Thậm chí, đến tổ chức những việc lớn trong nhà như cho các con lấy vợ, lấy chồng, ông cũng chỉ tham gia loáng thoáng.

Tuổi thiếu niên

Tôi bắt đầu đi học vào khoảng 7, 8 tuổi, tức là vào những năm đầu của thập kỷ 30 (193l – 1932). 

Vai trò con người và chức năng văn học nghệ thuật

(Bài nói tại Hội nghị Ban Chấp hành Hội nghệ sĩ sân khấu lần thứ V)

Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI chứa đựng nhiều quan điểm về văn hoá, văn nghệ sâu sắc và mới mẻ. Ở đây tôi chỉ nói hai quan điểm cơ bản, đó là quan điểm về chính sách xã hội và vai trò con người, quan điểm về vai trò, chức năng của văn học, nghệ thuật.

Cuộc chiến thầm lặng ở B2

Đinh Như Ninh

Mặc dù phải di chuyển nhiều lần, mất nhiều công sức, xử lý nhiều tình huống phức tạp, nhưng cán bộ chỉ huy và cơ quan đầu não vẫn tồn tại và an toàn tuyệt đối trong suốt cuộc chiến tranh. Đã tổ chức bảo vệ an toàn trên 500 lượt đi công tác, đi chiến dịch của các đồng chí Nguyễn Chí Thanh, Hoàng Văn Thái, Trần Văn Trà, Lê Trọng Tấn, Trần Độ, Lê Đức Anh, Nguyễn Thị Định, Nguyễn Hữu Xuyến, Đồng Văn Cống …   

Sự nghiệp vẻ vang của nhiều thế hệ anh hùng

I

Mùa xuân 1975 đến và qua đi để lại trong lịch sử của Việt Nam và của thế giới một mốc son chói lọi: Ở Việt Nam, một thắng lợi trọn vẹn của độc lập, tự do; ở thế giới, một thắng lợi của chính nghĩa và nhân phẩm.

Gia đình trong trí nhớ

Hồi ký

        Tôi sinh ra trong một gia đình công chức. Hồi năm sáu tuổi, tôi nghe người làng gọi bố tôi là quan Phán.

Mới và cũ, một điều kỳ diệu

Tôi muốn nói và rất cần nói về một người. Anh có tên nhưng tôi không muốn nhắc tên anh, vì anh không muốn nhiều người biết, tôi tôn trọng ý muốn ấy của anh. 

Những người bảo vệ sự thật và lẽ phải (*)

Nhà văn Võ Bá Cường
(Trích Thời tôi sống, Nxb Hội Nhà văn, 2012)

Tuổi quân anh bộ đội

Nghĩ đến lịch sử quân đội ta 35 năm ròng chiến đấu, trong tôi thường vang lên âm thanh hùng vĩ và dễ thương của những từ “chiến sĩ” và “lính chiến” và “anh bộ đội”. 

Những hoạt động trong Quốc hội

         Một lĩnh vực khác trong sự nghiệp của ông Trần Độ là hoạt động trong Quốc hội. Ông từng là Đại biểu Quốc hội khóa II, khóa VII và khóa VIII. Ông là Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Giáo dục từ khóa VII (1982-1987). Đến khóa VIII (1987-1992) ông là Phó Chủ tịch Quốc hội nhưng vẫn có nguyện vọng giữ chức Chủ nhiệm Ủy ban VH và GD cho đến ngày nghỉ hưu.

Nợ nước thù nhà

I

Chỉ huy sở mặt trận đặt trong một khu rừng già. Đất bằng, cây to cao vút, ánh nắng chỉ chiếu xuống từng khoảng nhỏ giống đủ mọi hình thù. Mặt đất chằng chịt những thứ cây nhỏ, dây leo và loáng thoáng đôi khóm cỏ xanh tươi, lá khô, cành gãy ngổn ngang. 

Về mối quan hệ giữa quản lý và tự do sáng tác trong văn học nghệ thuật

Để thi hành đúng đắn Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị về văn học nghệ thuật và văn hóa, có một vấn đề được nhiều người quan tâm và cần thống nhất quan niệm là mối quan hệ giữa quản lý và tự do sáng tác. 

Những ngày cuối đời của Bố

                Đầu năm 2002, sức khỏe bố tôi đã trở suy yếu. Ông vốn mang bệnh tiểu đường nặng, kéo dài và đã một lần trải qua đợt chữa trị chứng hoại tử lòng bàn chân trái năm 1994. Bệnh tiểu đường của ông đã biến chứng nặng vào cơ quan bài tiết nước tiểu. Khi đó, ông lại bị ngã và gãy cổ xương đùi. Cái ngã nhẹ thôi, chỉ là buổi sáng, ông ngồi dậy và đưa chân xuống giường tìm đôi dép. Không biết loay hoay thế nào mà ông ngồi bệt ngay xuống nền nhà. Và mặc dù cái giường rất thấp nhưng do xương người già đã xốp nên sau đó ông không đứng dậy được. Đưa vào bệnh viện, các giáo sư bác sĩ, cả giáo sư Dân – chuyên gia đầu ngành về xương - đến hội chẩn và quyết định để như vậy và khuyên để Bố tôi “sống chung với cái chân gãy”. Có thể do bệnh tiểu đường nặng nên các vết thương hở khó lành mà muốn thay khớp đùi thì phải mổ. 

Đẹp thay “cộng sản”

Cứ mỗi lần có sự kiện gì trong sinh hoạt của Đảng là tôi không thể không nhớ lại một kỷ niệm nhỏ của tuổi thơ. Hình như đó là một cái mốc để mỗi bước đi lên, tôi lại quay trở lại nhìn nó để mà ước lượng được cái khoảng cách của sự phát triển; sự phát triển của bản thân nhận thức và tâm hồn mình, sự phát triển của cuộc sống xã hội.

Đổi mới và văn nghệ, văn nghệ và đổi mới

        Khi nêu vấn đề này, trước hết có câu hỏi cần trả lời: đó là trong khi cần đổi mới toàn diện trên tất cả mọi lĩnh vực, vậy văn nghệ có cần phải đổi mới không? và văn nghệ đổi mới thế nào? Chắc chắn không có ai nói rằng văn nghệ không cần đổi mới. Có điều văn nghệ cần đổi mới thì văn nghệ trước đây có những gì yếu kém và sai trái, có những gì lạc hậu lỗi thời? Chỉ có vạch rõ được những điều đó, ta mới có thể có sự đổi mới. 

Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt và số phận của Chuyện Tướng Độ (*)

Nhà văn Võ Bá Cường

(Trích Thời tôi sống, Nxb Hội Nhà văn, 2012)

Toàn thắng đã về ta

Vẫn như còn nghe vang lên tiếng nói ấm áp trầm hùng của Bác Hồ:

Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta!

Những vui buồn thời Đổi Mới

          Sau Đại hội IV, ông Trần Độ được giao nhiều trọng trách trong ngành Văn hóa nước nhà. Các chức tước được ghi nhận, đó là: Bí thư Ban Cán sự Đảng kiêm Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Phó Ban Tuyên huấn Trung ương phụ trách văn hóa văn nghệ, Đại biểu Quốc hội khóa VII, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Giáo dục…

Chân dung (1982)

Nỗi lòng đồng chí Mão

Tối nay là tối thứ bẩy. Văn công của Đại đoàn xuống biểu diễn, toàn Tiểu đoàn náo nức chuẩn bị đi xem. Riêng Mão không muốn đi tý nào. Xem làm gì? Nằm ở nhà vùi đầu vào trong chăn mà nghỉ có lẽ còn nhẹ lòng một chút. Ăn cơm còn chả thấy ngon, hút thuốc lào thêm nhạt miệng. Lòng nặng như chì, còn sung sướng gì mà xem Văn công…

Những vấn đề về điện ảnh, chất lượng nghệ thuật và hiệu quả xã hội

       (Lược ghi bài nói chuyện với những người làm công tác điện ảnh ở Hà Nội, tháng 02-1987)

       … Trước hết, ta cần chú ý đến chung quanh vấn đề gọi là “chính sách xã hội và vai trò con người”. Điều này bây giờ là một vấn đề thú vị và rất lớn để chúng ta đi sâu vào nghiên cứu những tư tưởng của Đảng, những tư tưởng xã hội chủ nghĩa trong việc tổ chức và quản lý xã hội.

Có một đơn vị bộ đội Nam bộ tham gia chiến đấu trên đất Lào

…

              Đầu năm 1962, bọn phản động Lào Phumi Nô-xa-vẵn ào ạt tấn công vào căn cứ Sầm Nưa và Xiêng Khoảng của cách mạng Lào. Theo lời kêu gọi của các bạn Lào, được lệnh cấp trên Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 3, Sư đoàn 330 đang luyện quân tại Bái Thượng, Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa lập tức lên đường.

Chính sách xã hội và vai trò con người

        Từ nhiều năm nay (ít nhất cũng là ba bốn năm nay) tôi thường suy ngẫm tới vấn đề mà bây giờ chúng ta gọi là chính sách xã hội.

Nguyên Tổng Bí thư Đảng CSVN Lê Khả Phiêu với Chuyện Tướng Độ (*)

Nhà văn Võ Bá Cường

(Trích Thời tôi sống, Nxb Hội Nhà văn, 2012)

Bộ sách về 7 vị tướng huyền thoại

Tháng 01/2014, mở đầu dịp kỷ niệm 70 năm Quân đội Nhân dân, 60 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Nhà sách Thăng Long và các Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân, Nxb Văn học cho ra mắt bộ sách gồm 7 cuốn viết về cuộc đời và sự nghiệp của các tướng lĩnh có vai trò to lớn trong lịch sử cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam. Đó là các Đại tướng: Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Chí Thanh, Lê Trọng Tấn, Hoàng Văn Thái, … và Trung tướng Trần Độ.

Đại hội IV của Đảng năm 1976

     Chứng kiến những ngày Đại hội Đảng lần thứ IV (tháng 12/1976), trong Hồi ký của ông Trần Độ viết:

    Đại hội IV của Đảng diễn ra suôn sẻ, tưng bừng như là một Đại hội mừng công. Những tràng vỗ tay dài như những đợt sóng liên tục vang lên trong hội trường Ba Đình. Hơn một nghìn Đại biểu từ khắp các địa phương, các chiến trường tụ hội về đây, tay bắt mặt mừng. Những cuộc gặp gỡ cảm động, những vòng tay ôm nhau thân thiết. Nét mặt ai nấy rạng ngời một niềm vui, phơi phới tự hào. Không vui sao được, không tự hào sao được, bởi đây chính là ngày hội của những người chiến thắng.

Chân dung (02/03/1976)

Những quan điểm văn hóa văn nghệ trong đại hội Đảng lần thứ VI

Nội dung chủ yếu của các vấn đề đường lối của Đại hội VI nằm trong toàn bộ Báo cáo Chính trị của Trung ương do đồng chí Trường Chinh trình bày. Báo cáo Chính trị đã đánh giá tình hình với tinh thần tự phê bình nghiêm túc và vạch ra những nhiệm vụ và các quan điểm kinh tế phù hợp với yêu cầu của tình thế cách mạng và thực tiễn của đất nước.  

Định nghĩa hai chữ Văn hoá

(Kỷ niệm 70 năm Hội văn hoá cứu quốc Việt Nam)

Đặng Thai Mai và Nguyễn Hữu Đang

Các quan điểm văn học nghệ thuật của Trần Độ

Thạc sĩ Ngữ văn Đinh Thị Thanh Huyền

Là một chiến sĩ cách mạng, cuộc đời từng vào sinh ra tử và trưởng thành là một nhà cách mạng, Trần Độ là con người không có mơ ước sẽ trở thành nhà văn mặc dù từ nhỏ ông rất yêu thích văn chương nghệ thuật, thích đọc, thích viết. 

Một vài thu hoạch về kinh nghiệm lãnh đạo văn hoá văn nghệ ở Liên Xô

Cách mạng tháng Mười thành công, sự tồn tại và phát triển mạnh mẽ của Liên Xô bao giờ cũng là nguồn cảm hứng sâu sắc cho lương tri loài người, là tiêu điểm của mọi suy nghĩ lành mạnh về cuộc sống. 

Đại tướng Võ Nguyên Giáp "Thương tiếc Trung tướng Trần Độ" (*)

Nhà văn Võ Bá Cường

(Trích Thời tôi sống, Nxb Hội Nhà văn, 2012)

Hoạt động văn học của Trần Độ

Thạc sĩ Ngữ văn Đinh Thị Thanh Huyền
 
       Trần Độ có một khối lượng lớn tác phẩm về nhiều vấn đề xã hội, có tác động sâu sắc đến nhiều bạn đọc. Song, cho đến nay tác phẩm văn nghệ của Trần Độ chưa được giới thiệu đến nhiều tầng lớp trong xã hội. 

Những kỷ niệm... ảnh (2)

(Tiếp theo)

Với việc chụp ảnh, ông Trần Độ tâm sự: 

Tôi không có ý làm nghệ thuật (mà lại là nghệ thuật nhiếp ảnh), tôi chụp ảnh chỉ do một nhu cầu: kỷ niệm, kỷ niệm cho bản thân tôi, kỷ niệm cho các bạn bè, đồng chí. 

Đại nội trong kinh thành Huế

Đổi mới và dân chủ hoá

Xoay quanh việc đổi mới tư duy hiện nay có xuất hiện một số quan niệm lệch lạc. Có những người mượn “đổi mới tư duy” làm câu mở đầu để “trịnh trọng” khai mạc các hội nghị, giống như một thời nhiều người đã từng mượn câu “phát huy quyền làm chủ tập thể …” để vào đề câu chuyện ; biến đổi mới tư duy thành một thứ khẩu hiệu sáo rỗng, không có nội dung cụ thể. 

Một giờ với nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu

Trong lúc tôi đi lấy tài liệu viết về tướng Trần Độ, may mắn được gặp nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu vào buổi sáng ngày 27/7/2006. Nhờ có sự đánh giá của nguyên Tổng Bí thư về nhân vật Trần Độ với thái độ khách quan, đúng mực, khiến tôi yên tâm tin tưởng vào việc mình làm và thấm đạo lý của dân tộc mình bao giờ cũng công bằng, nhân hậu.

Văn hoá văn nghệ dưới ánh sáng Đại hội VI của Đảng

Đại hội lần thứ VI của Đảng ta có những tư tưởng lớn. Những tư tưởng đó nếu được hiểu đúng và đi vào cuộc sống sinh động sẽ tạo nên sức sống mới cho tình hình phát triển xã hội, làm cho xã hội ta vượt qua được những khó khăn phức tạp, tạo nên những thành tựu trong mọi lĩnh vực, tạo nên những biến chuyển lành mạnh đưa xã hội ta tiến lên.